استیکینگ یا سهام گذاری (Staking) فرآیندی است که در آن افراد رمزارزهای خود را با هدف تامین امنیت و عملکرد یک شبکه بلاکچین قفل می‌کنند. این فرایند به تأمین امنیت زنجیره و تأیید تراکنش‌ها در بلاکچین کمک می‌کند.

استیکینگ تنها در بلاکچین‌هایی مانند اتریوم (ETH) و کاردانو (ADA) که از مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS) استفاده می‌کنند، امکان پذیر است. مکانیزم اجماع اثبات سهام از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) که در رمزارزهایی مانند بیت‌کوین استفاده می‌شود، متفاوت است. در مکانیزم اجماع اثبات کار ماینرها از قدرت محاسباتی برای تأیید تراکنش‌ها استفاده می‌کنند.

استیک کردن کوین ها باعث می‌شود دارایی افراد کمتر لیکویید شود زیرا کوین ها در فرآیند استیکینگ قفل شده‌اند. افراد معمولاً هنوز می‌توانند به کوین های قفل شده‌ی خود دسترسی پیدا کنند، اما تا زمانی که آن دارایی ها قفل نباشند فقط میتوانند از آنها برای اهداف دیگر استفاده کنند.

در این رابطه بخوانید‌ : ارز دیجیتال استلار (XLM) چیست؟ و شبکه آن چگونه کار میکند؟

مکانیزم اثبات سهام

در الگوریتم اثبات سهام به طور رندوم از یک گروه از گره‌ها، افرادی به عنوان اعتبار سنج انتخاب میشوند. الگوریتم اثبات سهام امکان تولید بلوک‌ بدون نیاز به سخت‌افزارهای مخصوص ماینینگ مانند ASIC را فراهم می‌کند. در حالی که ماینینگ با استفاده از ASIC نیاز به سخت‌افزار قوی و قدرت برق برای اجرای عملیات ماینینگ نیاز دارد، اما برای استیک کردن فقط باید در خود رمزارز سرمایه‌گذاری کرد.

در الگوریتم اثبات سهام، بلوک‌ها استخراج نمی‌شوند بلکه ساخته می‌شوند. هنگامی که یک گره برای ساخت بلوک بعدی انتخاب می‌شود، اطمینان حاصل می‌کند که تراکنش‌های موجود در بلوک معتبر هستند. سپس بلوک را امضا کرده و به بلاکچین اضافه می‌کند. به عنوان پاداش، گره کارمزد تراکنش بلوک و در برخی از بلاکچین‌ها کوین دریافت می‌کند.

اگر یک گره قصد داشته باشد دیگر نقش اعتبارسنج را نداشتنه باشد، کوین ها و پاداش‌های به دست آمده او مدتی پس از خروجش آزاد می‌شوند. این امر به شبکه فرصت می‌دهد تا بلوک هاییی که او اضافه کرده را بررسی کند و مطمئن شود که هیچ بلوک تقلبی توسط گره به بلاکچین اضافه نشده است.

بعضی ممکن است ادعا کنند که تولید بلوک‌ها از طریق استیکینگ، مقیاس‌پذیری بیشتری برای بلاکچین‌ها فراهم می‌آورد. این یکی از دلایلی است که شبکه اتریوم از الگوریتم اثبات کار به الگوریتم اثبات سهام در مجموعه ارتقاء‌های فنی به نام ETH 2.0 مهاجرت کرده است.

استیکینگ چگونه کار میکند؟

هر شبکه بلاکچینی که از الگوریتم اثبات سهام استفاده میکند یک رمزارز مخصوص برای شرکت در فرآیند استیکینگ دارد. این رمزارز معمولاً ارز اصلی شبکه بلاکچین است.

به عنوان مثال، اگر یک بلاکچین اثبات سهام بر پایه اتریوم ساخته شده باشد، رمزارز استیکینگ آن اتر خواهد بود. به همین ترتیب، اگر یک شبکه بلاکچین اثبات سهام جدید راه‌اندازی شود، احتمالاً یک رمزارز جدید به عنوان رمزارز استیکینگ آن شبکه معرفی خواهد شد. کاربرانی که می‌خواهند در آن شبکه شرکت کنند، باید رمزارز مخصوص استیکینگ را تهیه کنند.

روش‌های مختلفی برای استیک کردن رمزارزها وجود دارد. این روش های خاص به سطح مهارت تکنیکال سرمایه‌گذار، مقدار رمزارزی که می‌خواهند استیک کند و سطح کنترل ترجیحی آنها بستگی دارد.

همچنین بخوانید : هوش مصنوعی قابل توضیح (XAI) چیست؟

یک روش این است که یک گره اعتبارسنج را بر روی بلاکچین راه‌اندازی و حفظ کنید. این روش نیاز به دانش فنی دارد و بیشترین کنترل را بر روی فرآیند استیکینگ دارد. بنابراین، مسئولیت و ریسک زیادی داد.

یک روش دیگر استفاده از پلتفرم‌های ارائه دهنده سرویس استیکینگ است که به کاربران اجازه می‌دهند دارایی خود را به یک ارائه دهنده خدمات شخص ثالث که به عنوان یک گره اعتبارسنج کار میکند، واگذار کنند. این روش تعادلی از نظر کنترل و راحتی ارائه می‌دهد و به کاربران این امکان را می‌دهد که بر روی اموال خود کنترل داشته باشند در حالی که مسئولیت اجرای گره اعتبارسنج را به یک ارائه دهنده خدمات معتبر واگذار کنند. Pooled Staking یک روش دیگر است که دارایی شما را با دارایی سایر کاربران ترکیب می‌کند.

سرانجام، برخی از صرافی‌های ارزدیجیتال خدمات استیکینگ ارائه می‌دهند، کاربران آنها میتوانند رمزارز خود را بدون اجرای گره خود یا اختصاص به یک ارائه دهنده خدمات شخص ثالث استیک کنند. این روش بسیار ساده است اما کاربران باید قبل از استیک کردن رمزارز خود باید از امنیت صرافی اطمینان حاصل کنند.

استخر استیکینگ چیست؟

استخر استیکینگ (staking pool) به گروهی از دارندگان رمزارز می گویند که کوین های خود را با یک دیگر ترکیب می‌کنند تا احتمال انتخاب شدن به عنوان اعتبارسنج را افزایش دهند. با ترکیب قدرت استیکینگ، کاربران می‌توانند احتمال دریافت پاداش‌ استیک کردن خود را افزایش دهند. این پاداش بین اعضای استخر استیکینگ و بر اساس میزان مشارکتشان توزیع می‌شود.

استخر های استیکینگ برای کاربرانی که منابع یا دانش فنی لازم برای اجرای یک گره اعتبارسنج را ندارند، مفید هستند. به جای اینکه خود گره را اجرا کنند، می‌توانند قدرت استیکینگ خود را به یک استخر واگذار کرده و بدون اجرای گره خود، پاداش بگیرند.

همچنین استخر های استیکینگ می‌توانند به سرمایه‌گذاران کوچکتر که کوین کافی برای استیک کردن ندارند، کمک کنند. با ترکیب کوین های خود با سایر کاربران، می‌توانند میزان لازم برای استیک کردن را برآورده کرده و پاداش دریافت کنند.

با این حال، باید به این نکته توجه داشت که استخر های استیکینگ معمولاً برای خدمات خود هزینه‌ دریافت می‌کنند. علاوه بر این، کاربران باید با دقت درباره استخر های استیکینگ تحقیق کنند و یک استخر استیکینگ با سابقه قوی در عملکرد و امنیت را انتخاب کنند.

استیک کردن ارز دیجیتال چه مزایایی دارد؟

دریافت پاداش

به گره‌هایی که در فرآیند اعتبارسنجی شبکه شرکت می‌کنند، با رمزارز یا کارمزد تراکنش ها پاداش داده می‌شوند. استیکینگ همچنین می‌تواند نرخ گردش پول را افزایش دهد، زیرا به کاربران این امکان را می‌دهد که دارایی‌های آزاد خود را بدون فروش آنها مورد استفاده قرار دهند.

حفظ امنیت شبکه

استیک کردن دارایی به امنیت شبکه کمک می‌کند، زیرا با ایچاد انگیزیه مالی برای اعتبارسنج‌ها آنها به حفظ منافع شبکه تشویق میکند. اعتبارسنجانی که بدرستی عمل نکنند یا مقررات شبکه را نقض میکنند، با خطر از دست دادن سهام خود روبرو می‌شود. این اقدام به حفظ امنیت شبکه کمک کرده و افراد ناخلف را از تخریب شبکه دور می‌دارد.

تمرکز زدایی

همچنین، استیکینگ با مشارکت افراد در فرآیند اعتبارسنجی، به تمرکز زدایی شبکه کمک می‌کند. تمرکز زدایی به کاهش خطر کنترل شبکه توسط یک سازمان کمک میکند. کنترل شبکه توسط سازمان امنیت آن را تهدید کند.

مصرف بهینه انرژی

استیکینگ به عنوان جایگزین استخراج مبتنی بر اثبات کار در نظر گرفته می‌شود که بسیار بهینه تر و دوست دار محیط‌ زیست است. و همچنین برای اعتبارسنجی تراکنش‌ها و ایجاد بلوک‌های جدید، نیاز به قدرت محاسباتی کمتری دارد.

مدیریت شبکه

برخی از شبکه‌های بلاکچین به کاربرانی که رمزارز خود را استیک میکنند اجازه میدهند در تصمیم گیری های شبکه مشارکت کنند و به آنها رای دهند و در مدیریت شبکه تأثیرگذار باشند. این موضوع به سهامداران این امکان را می‌دهد که در تصمیم‌گیری درباره به‌روزرسانی‌ها، تغییرات و بهبودهای پروتکل، مشارکت کنند و در آینده شبکه نقش داشته باشند.

استیک کردن ارز دیجیتال چه معایبی دارد؟

اعتبارسنجان باید درباره رمزارزی که میخواهند در آن مشارکت داشته باشند تحقیق کنند، ریسک‌های آن را شناسایی کنند و نیازمندی‌های فنی و روش کار مربوط به استیکینگ را یادبگیرند. برخی از ریسک‌های مرتبط با استیکینگ عبارت اند از:

ریسک نوسان

قیمت ارز های دیجیتال دارای نوسان است. در نتیجه احتمال کاهش ارزش رمزارزی که برای استیکینگ استفاده می‌شود وجود دارد و میتواند خسارات قابل توجهی ایجاد کند.

کاهش قیمت

در شبکه‌های اثبات سهام، اعتبارسنجان برای پیروی نکردن از قوانین شبکه، مانند امضای دوتایی یا قطع اتصال برای مدت زمان طولانی، مجازات شوند. این مجازات می‌تواند منجر به از دست دادن برخی یا تمامی کوین های استیک شده آنها شود.

ریسک متمرکزسازی

در برخی از شبکه‌های اثبات سهام، ممکن است تعداد کمی از اعتبارسنجان بخش قابل توجهی از کوین های استیک شده را در اختیار داشته باشند. این موضوع می‌تواند ریسک مرکزی‌سازی را افزایش دهد، زیرا این موضوع قدرت و کنترل اعتبارسنجان‌ها بر شبکه را فزایش می دهد.

ریسک فنی

کاربران برای شرکت در استیک کردن باید کوین های خود را در یک کیف پول یا گره اعتبارسنج به مدت زمان طولانی قفل کنند. اگر این موارد دپار خطای فنی، مانند باگ‌ نرم‌افزاری، شوند میتوانند کوین های خود را از دست بدهند.

مدت زمان قفل کردن

کاربران معمولاً برای استیک کردن رمزارز خود نیاز دارند که کوین های خود را برای یک دوره زمانی مشخصی قفل کنند. در این شرایط ممکن است نتوانند دسترسی فوری به این کوین ها داشته باشند. در نتیجه آنها نمیتوانند هر زمان که بخواهند کوین های خود را بفروشند و نقدینگی آنها کاهش پیدا میکند. در نتیجه احتمال از دست دادن فرصت‌های سرمایه‌گذاری خوب یا عدم واکنش سریع نسبت به نوسانات قیمت نیز وجود دارد.

پاداش استیکینگ چگونه محاسبه میشود؟

هر شبکه بلاکچین ممکن است از روش مختلفی برای محاسبه پاداش‌های استیکینگ استفاده کند. برخی از آنها بر اساس هر بلاک تنظیم می‌شوند و بسیاری از عوامل مختلف را در نظر می‌گیرند.به طور کلی محاسبه پاداش میتواند شامل موارد زیر باشد:

• تعداد کوین‌هایی که اعتبارسنج استیک می‌کند
• مدت زمانی که اعتبارسنج به طور فعال کوین های خود را استیک کرده است
• توانایی اعتبارسنج در انجام وظایف خود
• کل تعداد کوین‌های استیک شده در شبکه
• هزینه‌های تراکنش شبکه
• نرخ تورم کوین

در برخی از شبکه‌ها، پاداش‌ استیکینگ درصد ثابتی دارد. این پاداش‌ها به عنوان جبران برای تورم بین اعتبارسنجان توزیع می‌شوند. تورم کاربران را به خرج کردن کوین‌های خود تشویق می‌کند تا نگه داری از آنها. اما در این مدل، اعتبارسنجان می‌توانند پاداش استیکینگ خود را به طور دقیق محاسبه کنند.

برای برخی افراد، یک برنامه پاداش قابل پیش‌بینی نسبت به احتمالی بودن دریافت پاداش بلوک میتواند جذاب‌تر به نظر بیاید. و از آنجایی که این اطلاعات عمومی است، ممکن است افراد بیشتری را ترغیب کند تا در استیکینگ شرکت کنند.

چرا نمیتوان تمام ارزهای دیجیتال را استیک کرد؟

تنها میتوان رمزارزهایی که از مکانیزم اجماع اثبات سهام استفاده میکنند استیک کرد. اثبات سهام به کاربران این امکان را می‌دهد که با استیک کردن کوین های خود به جای حل معادلات ریاضی پیچیده، معاملات را تأیید کنند و امنیت شبکه را تأمین کنند. در مقابل، رمزارزهای ساخته شده بر اساس مکانیزم اجماع اثبات کار نمی‌توانند استیک شوند.

همه رمزارزهای اثبات سهام از استیکینگ پشتیبانی نمی‌کنند. برخی از رمزارزهای اثبات سهام ممکن است مکانیسم‌های دیگری داشته باشند تا کاربران را تشویق به حمایت از شبکه کنند، مانند delegated proof-of-stake (DPoS)، که ممکن است ربطی به استیک کردن نداشته باشد.

لازم است در مورد نیازمندی‌ها و پاداش‌های استیکینگ رمزارز و شبکه‌ای که قصد دارید در آن سرمایه گذاری کنید، تحقیق کنید.