در سال‌های اخیر، بانک‌های مرکزی در سراسر جهان از ابزارهای پولی غیرمعمول برای مدیریت استحکام و رشد اقتصادی استفاده کرده‌اند. یکی از این ابزارها، تسهیل کمی (Quantitative Easing یا QE) است که بانک مرکزی به منظور تزریق نقدینگی به اقتصاد مقیاس بزرگی از دارایی‌های مالی را خریداری میکند.

هنگامی که اقتصادها بهبود می‌یابند و نرخ تورم افزایش می‌یابد، بانک‌های مرکزی از سیاست سخت گیری کمی (Quantitative Tightening یا QT) استفاده میکنند. QT به منظور کاهش نقدینگی اضافی و کنترل نرخ تورم به کار می‌رود و شرایط مالی را به وضعیت طبیعی بازمی‌گرداند.

این مقاله به بررسی چگونگی عملکرد سخت گیری کمی QT، اهداف آن و تأثیرات قابل توجه آن بر بخش‌های مختلف اقتصاد می‌پردازد.

در این رابطه بخوانید‌ : ارز دیجیتال مونرو (XMR) چیست؟

سخت گیری کمی چیست؟

سخت گیری کمی (Quantitative tightening) یک ابزار سیاست پولی است که توسط بانک‌های مرکزی استفاده می‌شود تا مقدار پول در گردش در اقتصاد را کاهش دهند. این ابزار معمولاً پس از یک دوره تسهیل کمی اجرا می‌شود. در تسهیل کمی، بانک‌های مرکزی به اقتصاد پول تزریق می‌کنند تا رشد را تحریک کنند.

در دوره تسهیل کمی، بانک‌های مرکزی اوراق قرضه دولتی و دیگر دارایی‌های مالی را خریداری می‌کنند تا مقدار پول را افزایش دهند و نرخ بهره را کاهش دهند، که این کار باعث تشویق عمل قرض کردن و سرمایه‌گذاری می‌شود. اما سخت گیری کمی، برعکس این فرآیند عمل میکند و هدف آن کاهش مقدار پول در گردش است تا از تورم شدید اقتصاد و کنترل تورم جلوگیری شود.

اهداف سخت گیری کمّی

اهداف اصلی سخت گیری کمّی عبارتند از:

1. کنترل تورم: با کاهش عرضه پول، سخت گیری کمّی به کاهش تورم شدید اقتصادی و کنترل تورم کمک می‌کند.

2. نرمال‌سازی سیاست پولی: پس از اجرای گسترده برنامه‌های تسهیل کمی (QE)، هدف سخت گیری کمّی بازگرداندن ترازنامه بانک مرکزی به اندازه و ترکیب معمولی سیاست پولی است.

سخت گیری کمی چگونه عمل میکند؟

بانک‌های مرکزی از طریق مراحل و مکانیسم های مختلفی عرضه پول را کاهش می‌دهند. این مراحل عبارت اند از:

توقف خریدها

در مرحله اول سخت گیری کمّی، بانک مرکزی دستور خرید اوراق قرضه جدید را متوقف می‌کند. در دوره‌های تسهیل کمی، بانک مرکزی اوراق قرضه دولتی و دارایی‌های دیگر را خریداری می‌کند تا پول را به اقتصاد تزریق کند. اما در سخت گیری کمّی، این عملیات خرید متوقف می‌شوند.

تاریخ سررسید اوراق بهادار

بانک‌های مرکزی دارایی‌های مالی مختلفی با تاریخ سررسید مشخصی دارند. وقتی تاریخ سررسید این اوراق بهادار به سر میرسد، بانک مرکزی می‌تواند درآمد حاصل را در اوراق جدید سرمایه‌گذاری کند (تا ترازنامه ثابت بماند) یا از سرمایه‌گذاری مجدد خودداری کند (تا پول را از چرخه اقتصادی خارج کند).

در سخت گیری کمی، بانک مرکزی تصمیم می‌گیرد این درآمدها را مجددا سرمایه‌گذاری نکند. در عوض، اجازه می‌دهد این اوراق بهادار از ترازنامه خارج شوند، که این امر به تدریج باعث کاهش عرضه پول می‌شود.

فروش دارایی‌ها

در برخی موارد، بانک‌های مرکزی ممکن است برای تسریع فرآیند سخت گیری کمی، اوراق بهادار خود را به فروش برسانند. با فروش این دارایی‌ها، بانک مرکزی می‌تواند ترازنامه خود و عرضه کلی پول را سریع‌تر کاهش دهد.

همچنین بخوانید : شبکه جیتو چیست؟ و چه ویژگی هایی دارد؟

تنظیم بهره بر ذخایر

بانک‌های مرکزی می‌توانند از نرخ‌های بهره پرداختی بر ذخایر به عنوان ابزاری برای تنگنای کمّی استفاده کنند. با افزایش نرخ‌های بهره پرداختی بر پولی که بانک‌های تجاری نزد بانک مرکزی نگه می‌دارند، بانک‌های تجاری تمایل بیشتری به نگه‌داشتن ذخایر خود خواهند داشت تا قرض دادن آن‌ها. این کار نیز به کاهش عرضه پول کمک می‌کند.

تاثیر سخت گیری کمی

سخت گیری کمی می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر اقتصاد داشته باشد، از جمله بر نرخ‌های بهره، بازارهای مالی و رشد اقتصادی.

نرخ‌های بهره

سخت گیری کمی به طور کلی منجر به افزایش نرخ‌های بهره می‌شود. با کاهش دارایی‌هایی که بانک مرکزی نگه داری می‌کند، عرضه پول در اقتصاد کاهش می‌یابد. این کاهش در عرضه منجر به افزایش هزینه‌های قرض‌گرفتن می‌شود. نرخ‌های بهره بالاتر باعث افزایش هزینه وام‌گیری برای مصرف‌کنندگان و شرکت‌ها می‌شود، که ممکن است باعث کاهش هزینه‌ها و سرمایه‌گذاری شود.

کاهش سرعت رشد اقتصادی

سخت گیری کمی می‌تواند باعث کند شدن رشد اقتصادی شود. وقتی نرخ بهره بالا می‌رود و مقدار پول در گردش کاهش می‌یابد، مصرف‌کنندگان کمتر خرید می‌کنند و کسب‌وکارها کمتر سرمایه‌گذاری می‌کنند. این وضعیت می‌تواند باعث شود که رشد اقتصادی کاهش یابد زیرا اقتصاد باید به شرایط پولی سخت‌تر عادت کند.

بازارهای مالی

سخت گیری کمی، تأثیر زیادی بر بازارهای مالی دارد. وقتی بانک‌های مرکزی خرید اوراق قرضه را کاهش می‌دهند، تقاضا برای این اوراق پایین می‌آید و بازدهی آنها (یعنی نرخ سودی که دارندگان این اوراق دریافت می‌کنند) افزایش می‌یابد.

افزایش نرخ بهره می‌تواند باعث کاهش قیمت سهام شود، زیرا شرکت‌ها با هزینه‌های بالاتر برای قرض‌گیری مواجه می‌شوند که ممکن است سود آنها را کاهش دهد و از سرمایه‌گذاری‌های جدیدشان بکاهد. همچنین، تغییر از تسهیل کمی به سخت گیری کمی می‌تواند باعث نوسانات بیشتر در بازار شود، زیرا سرمایه‌گذاران باید با شرایط اقتصادی جدید سازگار شوند.

در ادامه به تأثیرات احتمالی QT بر بازارهای مالی و رمزارزها می‌بپردازیم.

تاثیرات احتمالی سخت گیری کمی بر بازارهای مالی

بازارهای اوراق قرضه

در بازارهای اوراق قرضه، سخت گیری کمی می‌تواند باعث افزایش بازدهی اوراق قرضه شود. وقتی بانک مرکزی خرید اوراق قرضه دولتی را کاهش می‌دهد، تقاضا برای این اوراق کم می‌شود. نتیجه این کاهش تقاضا، پایین آمدن قیمت اوراق قرضه و در نتیجه بالا رفتن بازدهی آنها است.

بازدهی بالاتر می‌تواند سرمایه‌گذارانی که به دنبال بازده بیشتر هستند را جذب کند. اما از طرف دیگر، این افزایش بازدهی به معنی افزایش هزینه‌های قرض‌گیری برای دولت‌ها و شرکت‌ها است، زیرا آنها باید برای جذب سرمایه‌گذاران، نرخ‌های بالاتری را پرداخت کنند.

بازارهای سهام

برای بازارهای سهام، سخت گیری کمی می‌تواند منجر به افزایش نرخ بهره شود. نرخ بهره بالاتر می‌تواند سود شرکت‌ها را کاهش دهد، که این موضوع باعث پایین آمدن قیمت سهام می‌شود. همچنین، با افزایش بازدهی اوراق قرضه، این اوراق برای سرمایه‌گذاران جذاب‌تر از سهام می‌شوند. بنابراین، سرمایه‌گذاران ممکن است تصمیم بگیرند به اوراق قرضه روی آورند. این تغییر در ترجیحات سرمایه‌گذاران می‌تواند فشار بیشتری بر قیمت‌های سهام وارد کند.

ثبات مالی

سخت گیری کمی می‌تواند بر ثبات مالی تأثیر بگذارد. تغییر از تسهیل کمی (QE) به سخت گیری کمی، ممکن است بازارهای مالی را با عدم اطمینان و نوسانات بیشتری روبه‌رو کند. سرمایه‌گذاران ممکن است به سرعت به تغییرات سیاست‌های بانک مرکزی واکنش نشان دهند و این واکنش‌ها می‌تواند باعث نوسان شدید قیمت‌ دارایی‌ها شود. بنابراین، بانک‌های مرکزی باید به دقت نحوه اعلام و اجرای QT را مدیریت کنند تا از ایجاد مشکلات و بی‌ثباتی در بازار جلوگیری کنند.

تاثیرات احتمالی سخت گیری کمی بر بازار ارزهای دیجیتال

Photo taken in Salt Lake City, United States

تأثیر سخت گیری کمی بر بازارهای رمزارزها موضوعی است که روز به روز بیشتر مورد توجه قرار میگیرد. رمزارزهایی مانند بیت‌کوین (BTC) و اتریوم (ETH) به عنوان گزینه‌های سرمایه‌گذاری جایگزین شناخته شده‌اند. در ادامه، نحوه تأثیر QT بر بازارهای رمزارزها را بررسی خواهیم کرد:

نقدینگی

سخت گیری کمی، نقدینگی را در سیستم مالی کاهش می‌دهد. وقتی بانک‌های مرکزی پول کمتری به اقتصاد تزریق می‌کنند، سرمایه‌گذاری در دارایی‌های مختلف، از جمله رمزارزها، سخت‌تر می‌شود زیرا نقدینگی کمتری وجود دارد. این کاهش نقدینگی می‌تواند باعث کاهش حجم معاملات و افزایش نوسانات در بازار رمزارزها شود، و در نتیجه معمولاً باعث کاهش قیمت‌ها می‌شود.

تغییر در سرمایه‌گذاری

با افزایش نرخ‌های بهره به دلیل سخت گیری کمی، دارایی‌های سنتی مانند اوراق قرضه ممکن است جذاب‌تر از رمزارزها به نظر برسند. سرمایه‌گذارانی که به دنبال گزینه‌های با ریسک کمتر هستند، ممکن است پول خود را از رمزارزها به اوراق قرضه منتقل کنند. این تغییر می‌تواند منجر به کاهش قیمت‌ رمزارزها شود.

احساسات بازار

بازار رمزارزها به شدت تحت تأثیر احساسات بازار قرار دارند. وقتی سخت گیری کمی باعث ایجاد شرایط پولی سخت‌تر و نرخ‌های بهره بالاتر می‌شود، ریسک‌پذیری سرمایه‌گذاران کاهش می‌یابد. این تغییر در احساسات بازار می‌تواند منجر به نوسان بیشتر و فشار کاهشی بر قیمت‌ رمزارزها شود.

کلام آخر

سخت گیری کمی، یک ابزار مهم است که بانک‌های مرکزی برای کنترل مقدار پول در اقتصاد و مدیریت تورم استفاده می‌کنند. بانک‌های مرکزی با کاهش موجودی‌های خود، می‌توانند بر نرخ‌های بهره، بازارهای مالی و رشد اقتصادی تأثیر بگذارند. هدف از QT این است که شرایط اقتصادی را متعادل و پایدارتر کند، اما اجرای آن می‌تواند تأثیرات زیادی بر بازارهای مختلف، از جمله بازار رمزارزها، داشته باشد.

بانک‌های مرکزی باید با دقت QT را اجرا کنند و نحوه اطلاع‌رسانی و پیاده‌سازی آن را به خوبی مدیریت کنند تا از بروز اختلالات در بازارها جلوگیری کرده و انتقال از سیاست‌های پولی گسترش‌یافته تسهیل کمی (QE) را به آرامی و بدون مشکل انجام دهند.

ترجمه شده توسط مجله خبری نیپوتو