استارک نت (Starknet) یک راه حل مقیاس پذیری Layer2 است که در اکوسیستم بلاک چین اتریوم متولد شده است. این پروژه از فناوری “Validity Rollup” که با نام “zk-Rollup” نیز  شناخته می شود بهره می‌برد. این فناوری، با پردازش تراکنش ها در خارج از زنجیره اصلی اتریوم و ارائه اثبات آن تراکنش ها به شبکه اصلی، سرعت، هزینه تراکنش ها و ازدحام شبکه اتریوم را بهبود میبخشد. استارک نت توسط استارتاپ استارک ور (Stark Ware Industries)، یک شرکت با تجربه در زمینه رمزنگاری بلاک چین توسعه یافته است و توسط سرمایه گذاران مهمی مانند Sequoia Capital، Paradigm و Coatue حمایت شده است.

همانطور که گفتیم starknet با استفاده از فناوری “zk-Rollup”، تراکنش ها را خارج از زنجیره اصلی اتریوم پردازش میکند. بنابراین، starknet می‌تواند بار روی Layer1 (Ethereum on-chain) را به میزان قابل توجهی کاهش دهد و امکان انجام تراکنش‌های سریع‌تر و ارزان‌تر را فراهم می‌کند.

این امر امکان پذیر است زیرا starknet مانند یک «لایه دوم انتقال دهنده» کار می کند. یعنی هر کاری که در starknet انجام می‌شود (Layer2)، به عنوان یک انتقال دهنده رمزنگاری به Layer1 (اتریوم) ارسال می‌شود، سپس این فعالیت ها در اطلاعات بلوک نوشته می‌شود و به‌طور دائمی ثبت می‌شود. افرادی که دسترسی دارند می توانند اثبات آن را دریافت کنند و با استفاده از اثبات های دانش صفر درستی آن را تأیید کنند.

در این رابطه بخوانید‌ : نمودار رنگین کمونی بیت کوین (Bitcoin Rainbow Chart) چیست؟ و چه مزایایی دارد؟

این تست هیچ اطلاعاتی در مورد عملیات اجرا شده در starknet نشان نمی دهد. این امر فقط اطلاعات “ضروری” لازم برای تأیید صحت عملیات در لایه دوم را ارائه می دهد. بقیه اطلاعات کاملا خصوصی هستند، که باعث می شود starknet به عنوان یک لایه قدرتمند حریم خصوصی عمل کند. استارک نت به لطف استفاده از ZKP علاوه بر اینکه امنیت بسیار بالایی برای شما فراهم می کند همچنان به ارائه سازگاری با اتریوم، ظرفیت تولید قراردادهای هوشمند امن و خصوصی به لطف Cairo و ماشین مجازی Cairo (CMV) ادامه می‌دهند.

از این رو، استارک نت به یکی از لایه های بزرگ اتریوم تبدیل شده است. همچنین استارک نت دارای مجموع ارزش قفل شده (TVL) بیش از 700 میلیون دلار، حجم معاملات بیش از یک تریلیون دلار، اکوسیستم DeFi قوی و dAppهای در حال توسعه می باشد. همه اینها نشان دهنده پتانسیل عظیم استارک نت است که میتواند به کاربران و توسعه دهندگان خود ارائه دهد.

ویژگی های اصلی شبکه starknet

هزینه پایین: یکی از ویژگی های اصلی شبکه starknet این است که عملیاتی که در این شبکه انجام می دهید ارزان تر از اتریوم است. علاوه بر این، به روز رسانی های آتی آن مانند Volition و EIP 4844 هزینه های چنین عملیاتی را در آینده کاهش می دهد.

سرعت و کارایی: Starknet به عنوان Layer2 به کاربران و توسعه‌دهندگان خود اطمینان می‌دهد که نسبت به شبکه‌هایی مانند اتریوم، از سرعت و کارایی بالاتری برخوردار است.

استفاده آسان برای توسعه دهندگان: ابزارهای توسعه شبکه، توسعه برنامه های غیرمتمرکز با استفاده از ZKP را بسیار آسان تر می کند. این امر توسط Cairo، زبان برنامه نویسی اصلی StarkNet ممکن شده است. این زبان برنامه نویسی، با استفاده از رمزنگاری ZKP توسعه را بسیار آسان تر و ایمن تر می کند.

CVM (ماشین مجازی Cairo): شبکه starknet بر روی ماشین مجازی خود (VM) به نام Cairo VM (CVM) اجرا می‌شود و امکان نوآوری بیشتری نسیت به ماشین مجازی اتریوم (EVM) فراهم می‌کند. starknet می تواند تمام قابلیت های منحصر به فرد جدیدی که بر روی این VM قرار می گیرد را به کاربران و توسعه دهندگان خود ارائه دهد.

Paymaster: به کاربران این امکان را می دهد که نحوه پرداخت کارمزد تراکنش را با پیروی از دستورالعمل های تعیین شده در EIP 4337 انتخاب کنند، از تراکنش های بدون گس پشتیبانی میکند و دسترسی کاربران را بهبود میدهد.
حاکمیت: بنیاد استارک نت نحوه مدیریت استارک نت نظارت می کند و به اعضا اجازه می دهد تا از طریق پروپزال های بهبود استارک نت (SNIP) در مورد تغییرات آتی این شبکه مشارکت داشته باشند.

zk-STARK: این شبکه برای کاهش گس فی، بدون به خطر انداختن امنیت اتریوم از تست zk-STARK (برهان های دانش شفاف مقیاس پذیر اثبات دانش صفر) استفاده می کند.

توکن بومی STRK: استارک نت قرار است توکن بومی خود را به نام STREET راه اندازی کند. این توکن برای پوشش هزینه های تراکنش، حاکمیت و مشارکت در شبکه استارک نت استفاده خواهد شد.

استارک نت چگونه کار میکند؟

اکنون که کمی بیشتر در مورد استارک نت و ویژگی های اصلی آن می دانیم، زمان آن فرا رسیده است که آنها را عمیق تر بشناسیم و اینکه چگونه آنها به طور کلی به ما اجازه کار استارک نت را می دهند.

همچنین بخوانید : فورک بلاکچین چیست؟ معرفی هارک فورک و سافت فورک بلاکچین

zk-STARK؛ هسته اصلی رمزنگاری

zk-STARK، یک سیستم اثبات دانش صفر است که به طرفین اجازه دسترسی به داده ها را می دهد بدون آن که آن داده را فاش کنند. این سیستم بسیار مقیاس پذیر و شفاف است، به این معنی که می تواند حجم زیادی از تراکنش ها را انجام دهد و به طور موثر آن ها را اثبات کند.

مقیاس‌پذیری بهتر: zk-STARK امکان پردازش حجم زیادی از تراکنش‌ها را امکان‌پذیر می‌کند و به مقیاس‌پذیری شبکه‌های بلاک چین مانند starknet کمک می‌کند.

حفظ حریم خصوصی بهتر: با ارائه اثبات دانش صفر، starknet امکان تأیید محاسبات را بدون افشای اطلاعات حساس فراهم می کند و حریم خصوصی تراکنش ها را بهبود می بخشد.

امنیت گسترده: zk-STARK با اطمینان از یکپارچگی و اعتبار تراکنش ها و در عین حال حفظ حریم خصوصی، امنیت تراکنش ها را بهبود می بخشد.

کارایی: با انتقال محاسبات خارج از زنجیره و استفاده از zk-STARK، کارایی شبکه های بلاک چین با پردازش حجم بیشتر تراکنش ها در خارج از زنجیره اصلی بهبود می یابد.

تستر ها و ولیدیتور ها

در استارک‌نت، «تسترها» و «ولیدیتورها» نقش‌های مهمی در پردازش و تأیید تراکنش دارند. در اینجا اطلاعات دقیق در مورد این نقش ها وجود دارد:

تسترها (اپراتورهای ZK): تسترها کسانی هستند که مسئول آماده سازی تست های zk-STARK برای تراکنش های starknet هستند و ساختار داده درخت Merkle را برای ایجاد تست های دقیق و قابل اعتماد هماهنگ می کنند. عملکرد اصلی آن ایجاد اثبات های رمزنگاری است که دقت و قابلیت اطمینان تراکنش ها را تضمین می کند، که به یکپارچگی و امنیت شبکه کمک می کند.

ولیدیتورها: آنها به عنوان ناظر عمل می کنند و اعتبار تست های ZK را تایید می کنند که برای یکپارچگی و دقت اجرای قرارداد ضروری است. آنها از مشروعیت معاملات و اجرای ایمن قراردادها اطمینان حاصل می کنند و نقش مهمی در تأیید اثبات ZK دارند.

فرآیند اعتبار سنجی

فرآیند اعتبار سنجی در استارک نت شامل تأیید تراکنش و آزمایش محاسباتی برای اطمینان از یکپارچگی و صحت عملیات درون شبکه است. این فرآیند برای حفظ امنیت و قابلیت اطمینان برنامه های غیرمتمرکز (dApps) در حال اجرا در starknet بسیار مهم است. در زیر یک نمای کلی از روند اعتبار سنجی مطرح شده است:

ارسال تراکنش ها: کاربران تراکنش ها را برای پردازش به شبکه starknet ارسال می کنند که ممکن است شامل عملیات های مختلفی در برنامه های غیرمتمرکز یا قراردادهای هوشمند باشد.

تولید آزمایش: اپراتورها، همچنین به عنوان “probers” شناخته می شوند که اثبات های دانش صفر (اثبات ZK) را برای تراکنش ها تولید می کنند. این آزمایش ها شواهد رمزنگاری هستند که اثبات میکند محاسبات انجام شده بدون افشای اطلاعات حساس معتبر، انجام شده است.

تأیید آزمایش: اعتبار سنجی ها وظیفه تأییدِ صحتِ اثبات های ZK ارسال شده توسط اپراتورها را به عهده دارند و نقش کلیدی در فرآیند اعتبار سنجی ایفا میکنند. آنها اطمینان می دهند که محاسبات و تراکنش ها با قوانین از پیش تعریف شده مطابقت دارند و در داخل شبکه معتبر هستند.

اجماع و هدف: زمانی که تست‌های ZK تایید شدند، یک مکانیسم اجماع در استارک‌نت تراکنش‌ها را نهایی می‌کند و اطمینان می‌دهد که به شیوه‌ای ایمن و بدون دستکاری به بلاک چین اضافه می‌شوند.

اجرا و تسویه: تراکنش‌های معتبر سپس اجرا می‌شوند و تغییرات ناشی از آن در شبکه وارد می‌شود و دفتر کل و قراردادهای هوشمند مربوطه را بر این اساس به‌روزرسانی می‌کند.

Cairo و Cairo VM

یکی دیگر از بخش های مهم در عملکرد استارک نت، Cairo و VM آن، Cairo VM (CVM) است. در ادامه توضیح مفصلی از Cairo و Cairo VM در استارک نت داده شده است:

Cairo

Cairo یک زبان برنامه نویسی است که برای ارائه یک محیط امن و کارآمد برای ایجاد قراردادهای هوشمند در شبکه starknet توسعه یافته است. ویژگی های اصلی آن عبارتند از:

امنیت و تایید: زبان برنامه نویسی Cairo با تمرکز بر امنیت و تأیید طراحی شده است. طراحی آن بر کاهش احتمال خطا و آسیب پذیری در قراردادهای هوشمند متمرکز است.

بهره وری: زبان برنامه نویسی Cairo برای اجرای کارآمد در Cairo VM بهینه شده است، به این معنی که قراردادهای نوشته شده در Cairo را می توان به طور موثر اجرا کرد، هزینه گس را کاهش داد و عملکرد را بهبود بخشید.

راحتی در استفاده: اگرچه Cairo زبان قدرتمندی است، اما به گونه ای طراحی شده است که قابل دسترسی باشد، دارای قواعد و ابزارهای توسعه شفافی است که ایجاد و حفظ قراردادهای هوشمند را آسان می کند.

Cairo VM

Cairo VM یک ماشین مجازی است که قراردادهای هوشمند نوشته شده در Cairo را اجرا می کند. برخی از جنبه های مهم ماشین مجازی Cairo عبارتند از:

اجرای کارآمد: Cairo VM برای اجرای کارآمد قراردادهای نوشته شده در Cairo بهینه شده است و به مقیاس پذیری و کارایی starknet کمک می کند.

امنیت: Cairo VM نیز مانند زبان Cairo، بر امنیت و یکپارچگی اجرای قراردادهای هوشمند تمرکز دارد که این امر برای قابلیت اطمینان برنامه‌های غیرمتمرکز در starknet بسیار مهم است.

قابلیت همکاری: Cairo VM به گونه ای طراحی شده است که قابلیت همکاری با شبکه اتریوم را داشته باشد و امکان اجرای قراردادهای هوشمند در Layer2 را با حفظ امنیت و قابلیت اطمینان شبکه اصلی فراهم کند.

به طور خلاصه، Cairo و Cairo VM اجزای حیاتی شبکه starknet هستند که یک محیط امن، کارآمد و مقیاس‌پذیر برای ایجاد و اجرای قراردادهای هوشمند در شبکه اتریوم فراهم می‌کنند.

توکن STRK

توکن STRK توکن اصلی شبکه starknet است که عرضه کل این توکن 10 میلیارد است. برنامه راه اندازی این توکن، برای 20 فوریه 2024 برنامه ریزی شده است.

توکن STRK به کاربران، توسعه دهندگان و مشارکت کنندگان در اکوسیستم استارک نت و همچنین سازندگان اتریوم، ذینفعان و توسعه دهندگان منبع باز اجازه می دهد تا در شبکه مشارکت کنند.

توکن‌ها به 9 دسته تقسیم می‌شوند و شرکت‌کنندگان اکوسیستم از توکن‌ها برای حاکمیت، پرداخت هزینه‌ها و سهام‌گذاری استفاده خواهند کرد. به طور خلاصه، توکن STRK نقش اساسی در تمرکززدایی و حاکمیت شبکه starknet ایفا می کند و امکان مشارکت فعال طیف گسترده ای از سهامداران در اکوسیستم را فراهم می کند.

توزیع توکن STRK

توزیع توکن STRK برای ترویج مشارکت و پاداش دادن به طیف گسترده ای از مشارکت کنندگان در شبکه استارک نت طراحی شده است. برخی از جنبه های کلیدی توزیع توکن STRK عبارتند از:

• این توزیع از 20 فوریه تا 20 ژوئن انجام می شود و نزدیک به 1.3 میلیون کیف پول واجد شرایط دریافت آن هستند. کاربران میتوانند توکن های خود را در یک دوره چهار ماهه مطالبه کنند.
• بیش از 700 میلیون توکن STRK، که 7 درصد از کل عرضه 10 میلیاردی را نشان می‌دهد، توزیع خواهد شد که تعهد بنیاد به تمرکززدایی و حاکمیت اجتماعی در اکوسیستم استارک نت را نشان میدهد.
• افراد واجد شرایط برای دریافت توکن‌های STRK شامل  پذیرندگان اولیه استارک‌نت، مشارکت‌کنندگان اتریوم و توسعه‌دهندگان منبع باز میشود که نقش مهمی در پیشرفت و آزمایش فناوری مبتنی بر استارک ایفا کرده اند.

کلام آخر

starknet نشان دهنده پیشرفت قابل توجه اکوسیستم اتریوم است. این شبکه با ارائه راه حل Layer2 و با استفاده از رمزنگاری اثبات دانش صفر برای بهبود مقیاس پذیری، حریم خصوصی و کارایی برنامه های غیرمتمرکز استفاده می کند.

استارک نت با تمرکز بر امنیت، تمرکززدایی و حاکمیت جامعه، موقعیت خوبی برای ایفای نقش کلیدی در آینده اتریوم به عنوان یک شبکه لایه 2 دارد. علاوه بر این، توکن STRK و توزیع آن، تعهد این شبکه به مشارکت جامعه و تمرکززدایی را نشان می‌دهد و اساس یک اکوسیستم قوی را ایجاد می‌کند.

به این ترتیب، با ادامه توسعه و پذیرش استارک نت، این شبکه پتانسیل کمک به گسترش و کاربرد اتریوم را دارد و میتواند خود را به عنوان یک شبکه Layer2 پیشرو در اکوسیستم بلاک چین تثبیت کند.

ترجمه شده توسط مجله خبری نیپوتو