• زنجیره های جانبی، بلاکچین های مستقلی هستند که از طریق یک پل دوطرفه به بلاکچین اصلی متصل شده‌اند و انتقال دارایی‌ها بین آن‌ها را امکان‌پذیر می‌کنند.
• آن‌ها می‌توانند به‌صورت خودمختار به وسیله مکانیزم های اجماع و شاخص های بلوک عمل کنند، و امکان پردازش کارآمد تراکنش‌ها و سفارشی‌سازی برای اهداف خاص را فراهم می‌کند.
• زنجیره های جانبی قابلیت افزایش مقیاس پذیری، انعطاف‌پذیری، و سازگاری با ماشین مجازی اتریوم (EVM) را دارند اما با چالش‌هایی در رابطه با غیرمتمرکز سازی و نیاز به اقدامات امنیتی قوی همراه هستند.

همگامی که در ترافیک بزرگ راه گیر کرده‌اید چه کار می‌کنید؟ احتمالاً دوست داشتید یک راهی برای فرار از آن وجود داشته باشد. اکنون اگر یک خیابان فرعی وجود داشته باشد که بتوانید از آن برای فرار از ترافیک استفاده کنید همه چیز خیلی آسان‌تر می‌شود.

بلاکچین‌های اصلی مانند بیت‌کوین و اتریوم به اصطلاح بزرگ راه‌ها هستند. زمانی که ترافیک زیاد است کند میشوند. زنجیره‌های جانبی یا زنجیره های جانبی‌، مانند جاده‌های فرعی در کنار جاده اصلی (بلاکچین والد) عمل میکنند و یک مسیر متفاوت ارائه می‌دهند. بنابراین، زنجیره های جانبی در واقع به مقیاس‌پذیری بلاکچین کمک می‌کنند.

ایده اولیه زنجیره جانبی در اکتبر 2014 در یک مقاله با عنوان “فعال‌سازی نوآوری‌های بلاکچین با زنجیره های جانبی‌ متصل‌شده” مطرح شد. این مقاله توسط Adam Back به همراه دیگر رمزنگاران و توسعه‌دهندگان بیت‌کوین، از جمله مت کورالو، لوک دش‌جی‌آر، اندرو پولسترا، و پیتر ویول، منتشر شد.

در این رابطه بخوانید‌ : متادیتا (metadata) در تراکنش های بلاک چین چیست؟

اما دقیقاً زنجیره های جانبی‌ چه هستند و چگونه به تکامل اکوسیستم‌های بلاکچین کمک می‌کنند؟

زنجیره جانبی چیست؟

زنجیره های جانبی‌ بلاکچین های مستقلی هستند که از طریق یک پل دوطرفه به بلاکچین والد خود متصل می‌شوند. این پل انتقال سریع دارایی‌ها را بین دو زنجیره امکان‌پذیر می‌کند.

این زنجیره های جانبی‌ مقداری استقلال دارند، زیرا با استفاده از مکانیزم اجماع خود عمل می‌کنند. این امر به این معناست که حتی اگر زنجیره جانبی‌ دچار یک نقض امنیتی شود، شبکه اصلی امن باقی می‌ماند. هدف اصلی از زنجیره های جانبی‌ بسیار ساده است؛ کمک به مقیاس‌پذیری بلاکچین والد. اگرچه این موضوع خیلی شبیه به بلاکچین‌های لایه 2 است، اما زنجیره های جانبی‌ تفاوت‌های اساسی با آنها دارند.

موارد استفاده از زنجیره های جانبی

زنجیره‌های جانبی به‌صورت مستقیم به بهبود کارایی شبکه اصلی کمک می‌کنند. در ادامه دلایل اهمیت زنجیره‌های جانبی برای کل اکوسیستم را شرح داده ایم:

مقیاس پذیری

زنجیره‌های جانبی برای حل مسئله مقیاس‌پذیری بلاکچین طراحی شده‌اند. زنجیره‌های جانبی جداگانه از بلاکچین اصلی عمل می‌کنند، بنابراین می‌توانند تراکنش‌های بلاکچین را سریع و کارآمد‌تر پردازش کنند. این امر باعث می‌شود استفاده از بلاکچین والد را سریع‌تر و ارزان‌تر میکند.

انعطاف پذیری

زنجیره‌های جانبی نسبت به بلاکچین اصلی انعطاف بیشتری به توسعه‌دهندگان می‌دهند. توسعه‌دهندگان می‌توانند بدون اینکه امنیت یا ثبات شبکه اصلی را به خطر بیندازند، برنامه‌ها و ویژگی‌های جدید را روی یک زنجیره جانبی آزمایش کنند. به علاوه، این آزمایش‌ها به طور قابل توجهی ارزان‌تر هستند چرا که زنجیره‌های جانبی دارای ترافیک کمتری هستند.

قابلیت به روز رسانی

زنجیره‌های جانبی قابل ارتقا هستند. توسعه‌دهندگان می‌توانند به راحتی ویژگی‌ها و عملکرد یک زنجیره‌ جانبی را تغییر دهند و بدون اینکه بر بلاکچین اصلی تأثیر بگذارند آن را به روز رسانی کنند. به علاوه، توسعه‌دهندگان می‌توانند ارتقاء‌های شبکه را روی زنجیره‌های جانبی آزمایش کنند تا از ایجاد باگ در زنجیره اصلی جلوگیری کنند.

همچنین بخوانید : چگونه می توانیم هودلر بهتری باشیم؟

عملکرد

زنجیره‌های جانبی می‌توانند برای ساخت و آزمایش برنامه‌های غیرمتمرکز جدید (dApps) که توسط شبکه والد پشتیبانی نمی‌شوند، استفاده شوند. به عنوان مثال، بیت‌کوین قرارداد های  هوشمند (smart contracts) را پشتیبانی نمی‌کند، اما یک زنجیره جانبی می‌تواند به توسعه‌دهندگان کمک کند تا برنامه‌های غیرمتمرکز بسازند. این برنامه‌های غیرمتمرکز می‌توانند شامل هر چیزی مانند سیستم‌های پرداخت جدید تا راهکارهای هویت دیجیتال باشند. بنابراین، زنجیره‌های جانبی می‌توانند به یک بلاکچین والد عملکرد بیشتری اضافه کنند.

زنجیره های جانبی چگونه کار میکنند؟

پس چگونه زنجیره‌های جانبی با زنجیره اصلی همکاری می‌کنند؟ به سادگی، کاربران وجه خود را به یک قرارداد هوشمند در زنجیره اصلی منتقل می‌کنند و مقدار مشابه توکن‌ها را در زنجیره جانبی صادر شده دریافت می‌کنند. برای انجام این کار، آن‌ها از یک پل بلاکچین استفاده می‌کنند.

پل بلاکچین

زمانی که از طریق یک پل بلاکچین (blockchain bridges) وجه خود را به زنجیره جانبی ارسال می‌کنید، دارایی‌ها واقعاً از زنجیره جانبی به زنجیره اصلی یا بالعکس منتقل نمی‌شوند. این امر یک انتقال مجازی است.

به جای اینکه دارایی‌ها به آدرس خروجی منتقل شوند، آن‌ها در زنجیره اصلی قفل خواهند ماند. بعد از یک دوره انتظار کوتاه، شما دارایی‌های جدیدی را در زنجیره جانبی دریافت خواهید کرد که نماینده آن‌هاست. هنگامی که دیگر استفاده از زنجیره جانبی ندارید، می‌توانید دوباره دارایی‌ها را با استفاده از پل “انتقال” دهید. این امر معادل رمزارزهایتان را در زنجیره جانبی نابود می‌کند و رمزارز را در زنجیره اصلی آزاد می‌کند. بنابراین، دارایی‌ها در یک زنجیره جانبی به دارایی‌های زنجیره والد متصل می‌شوند.

به عنوان مثال، اگر بخواهید از اتریوم (ETH) در شبکه پالیگان (Polygon) استفاده کنید، باید از پل محلی آن استفاده کنید. پل دارایی‌های شما را در یک قرارداد هوشمند در زنجیره اصلی اتریوم قفل می‌کند و معادل آن را در پالیگان صادر می‌کند. هنگامی که اتریوم را در پالیگان دریافت کردید، می‌توانید به طور مستقیم تراکنش‌ها را در زنجیره پالیگان انجام دهید؛ مانند خرید NFT یا ارسال اتریوم به یک دوست با کارمزد ارزان تر. سپس اگر بخواهید آن را به زنجیره اصلی منتقل کنید، باز هم میتوانید از طریق پل باز هم امکان‌پذیر است.

پس چگونه این پل‌های بلاکچین و زنجیره های جانبی‌ با هم کار می‌کنند؟

به بیان ساده، این اتصال از طریق پگ دوطرفه و قراردادهای هوشمند حفظ می‌شود.

پگ دو طرفه

پگ دوطرفه (two-way peg) انتقال سریع رمزارز بین بلاکچین اصلی و زنجیره جانبی را فراهم می‌کند. به این دلیل به آن”دوطرفه” میگویند چون اتصال می‌تواند به دو طرف، از بلاکچین اصلی به زنجیره جانبی و برعکس، صورت بگیرد.

قرارداد‌های هوشمند

تا اینجا متوجه شدیم که دارایی‌ها واقعا از زنجیره جانبی به زنجیره اصلی انتقال نمی یابند، بنابراین چیزی باید این اتصال را فراهم کند تا پگ دوطرفه حفظ شود. این کار به عهده یک قرارداد هوشمند است. بنابراین، هنگامی که دارایی‌های خود را به آدرس خروجی ارسال می‌کنید، به قرارداد هوشمند زنجیره جانبی اطلاع داده می‌شود و آن تعداد معادلی از دارایی‌ها را ایجاد می‌کند.

هنگامی که می‌خواهید دارایی‌ها را به زنجیره اصلی باز گردانید، همین فرآیند به صورت معکوس عمل می‌کند. قرارداد هوشمند در زنجیره جانبی درخواست برداشت را دریافت می‌کند و مقدار معادلی از دارایی‌ها را در زنجیره جانبی نابود می‌کند. این امر مقدار معادل دارایی‌ها در زنجیره اصلی را آزاد می‌کند و به شما اجازه می‌دهد تا بتوانید آن‌ها را از آدرس خروجی برداشت کنید.

قراردادهای هوشمند فرآیند را خودکارسازی می‌کنند و انتقال دارایی‌ها بین زنجیره جانبی و زنجیره اصلی را ایمن می‌کنند. این امر اطمینان حاصل می‌کند که فقط مقدار دقیق دارایی‌هایی که شما در زنجیره اصلی قفل کرده‌اید در زنجیره جانبی ظاهر شود و بالعکس.

با این حال، طبیعت این قراردادهای هوشمند دارای یک ریسک است. اگر مشکلی در کد قرارداد هوشمند وجود داشته باشد، عوامل بد می‌توانند از ضعف بهره‌برده و دارایی ها را به سرقت ببرند. دقیقاً همین اتفاق با پل بلاکچین زنجیره جانبی Ronin و بسیاری از پل‌های دیگر پیش آمد. وجود کل زنجیره جانبی به قدرت پل وابسته است.

بلاکچین لایه 2 چه تفاوتی با زنجیره جانبی دارد؟

زنجیره های جانبی و بلاکچین‌های لایه 2 هر دو به عنوان راه حلی برای مقیاس‌پذیری بلاکچین طراحی شده اند. اما بلاکچین‌های لایه 2 بر روی بلاکچین لایه 1 ساخته شده‌اند. در مقابل، زنجیره های جانبی، بلاکچین‌های جداگانه و مستقلی هستند که دارای مکانیزم اجماع خود و توکن‌های اصلی خود هستند.

این امر به این معناست که بلاکچین‌های لایه 2 بر امنیت زنجیره اصلی وابسته هستند. اما زنجیره های جانبی مکانیزم امنیت خود را دارند.

همچنین توسعه‌دهندگان می‌توانند از زنجیره های جانبی به عنوان یک محیط آزمایشی استفاده کنند. آن‌ها می‌توانند از زنجیره های جانبی برای فعال‌سازی قابلیت‌ها یا ویژگی‌های جدیدی که در زنجیره اصلی موجود نیستند، مانند حریم خصوصی، زمان‌های تراکنش سریع‌تر یا قراردادهای هوشمند پیچیده‌تر، استفاده کنند.

نمونه هایی از زنجیره جانبی در بلاکچین

زنجیره های جانبی بسیار محبوب هستند و بلاکچین‌های اصلی مانند بیت‌کوین و اتریوم از آن‌ها به عنوان راه حلی برای مقیاس‌پذیری بلاکچین‌های خود استفاده می‌کنند. بیایید به برخی از محبوب‌ترین زنجیره های جانبی نگاهی بیندازیم، حجم تراکنش برخی از آن‌ها معادل بلاکچین‌های لایه یک کوچک‌تر است!

پالیگان

پالیگان (Polygon) در سال 2017 به عنوان زنجیره جانبی اتریوم به نام شبکه متیک، همراه با توکن اختصاصی MATIC راه‌اندازی شد. با این حال، پس از ریبرندینگ به عنوان پالیگان در سال 2021، برخی از ویژگی‌های لایه 2 را در خود گسترش داد. طراحان آن را به عنوان یک راه‌حل برای کارمزد‌های بالا و مشکلات مقیاس‌پذیری اتریوم توسعه دادند. علاوه بر این، شما می‌توانید برنامه‌های کاربردی بلاکچین اتریوم را سریعا به شبکه پالیگان منتقل کنید زیرا هر دو از ماشین مجازی اتریوم (EVM) استفاده می‌کنند.

پالیگان در گذشته شهرت فراوانی کسب کرده است و همکاری‌های معروفی داشته است. به عنوان مثال، استارباکس برای برنامه وفاداری خود از پالیگان استفاده می‌کند.

روت استاک؛ زیرساخت قرارداد هوشمند بیت کوین

روت استاک (Rootstock)یا RSK، یک زنجیره جانبی برای شبکه بیت‌کوین است که در سال 2016 شروع به کار کرد. RSK این امکان را فراهم می‌کند تا قراردادهای هوشمند و برنامه‌های کاربردی غیرمتمرکز (dApps) با استفاده از بلاکچین بیت‌کوین ایجاد شوند زیرا بیت کوین اصولا این قابلیت‌ها را ندارد.

RSK بیت‌کوین را در زنجیره اصلی قفل می‌کند و بیت‌کوین هوشمند یا SBTC، ارز اختصاصی زنجیره جانبی RSK را رها می‌کند. این بدان معناست که شما برای استفاده از قراردادهای هوشمند نیازی به تبدیل بیت‌کوین خود به دارایی دیگر ندارید. و این موجب نزدیک‌تر شدن بیت‌کوین به قابلیت‌های اتریوم می‌شود.

زنجیره گنوسیس

گنوسیس (Gnosis Chain) ادعا می‌کند که یکی از اولین زنجیره های جانبی اتریوم است. xDAI ارز اختصاصی برای پرداخت هزینه اجرای قراردادهای هوشمند و کارمزد است.

چگونه میتوان از زنجیره های جانبی استفاده کرد؟

زنجیره‌های جانبی، به ویژه نمونه هایمحبوب، کاملا قابل دسترس هستند؛ فقط باید یک کیف پول سازگار پیدا کنید.

البته، فقط سازگای کیف پول مهم نیست؛ کیف پولی را انتخاب کنید که در هنگام استفاده از زنجیره جانبی از شما محافظت کند. به عنوان مثال، اگر دارایی‌های خود را در زنجیره جانبی از دست دهید، نمی‌توانید آن‌ها را در زنجیره اصلی بازپس بگیرید. از آنجا که زنجیره‌های جانبی امنیت کمتری نسبت به زنجیره اصلی دارند، باید از یک کیف پول سخت‌افزاری مانند لجر (Ledger) برای حفاظت از دارایی‌های خود استفاده کنید.

ترجمه شده توسط مجله خبری نیپوتو