یونی‌سواپ چیست؟

یونی سواپ (Uniswap) یک صرافی غیرمتمرکز (DEX) است که بر روی بلاک چین اتریوم کار می کند. کاربران این صرافی میتوانند دارایی‌های دیجیتالی مختلف را با استفاده از مدل بازارساز خودکار (AMM) مبادله کنند و نیاز به سفارشات سنتی را از بین ببرند. توسط هیدن آدامز، توسعه دهنده اتریوم در سال 2018، با الهام از مفهوم بازارساز خودکار زنجیره ای که توسط ویتالیک بوترین ارائه شده بود، یونی سواپ را خلق کرد.

یونی سواپ یکی از رهبر در بازار DEX است و مقایسه با سایر DEX ها از حجم معاملات و نقدینگی قابل توجه‌ای برخوردار است. از سال 2023، یونی سواپ بر اساس معیارهای مختلفی مانند حجم معاملات، نقدینگی و تعداد کاربران فعال در بین DEX های برتر قرار می گیرد.

یونی سواپ، ورژن دوم (Uniswap V2) خود را در سال 2020 و ورژن سوم (Uniswap V3) خود را در سال 2021 راه اندازی کرد. یونی سواپ در ژوئن 2023، پیش نویس کد ورژن چهارم یونی سواپ (Uniswap V4) را منتشر کرد. این ورژن دارای عملکردهای جدید عمده ای است.

در این رابطه بخوانید‌ : دنک شاردینگ (Danksharding) و پروتو دنک شاردینگ (proto-danksharding) چیست؟

برای درک بهتر ویژگی‌های جدید Uniswap V4، ابتدا ورژن های قبلی یونی سواپ را بررسی خواهیم کرد.

یونی سواپ 1

نسخه اولیه یونی سواپ یا همان یونی سواپ 1، در نوامبر 2018 به عنوان یک پلت فرم اثبات مفهوم (proof-of-concept) راه اندازی شد. نوآوری اولیه آن معرفی مدل بازارساز محصول ثابت (CPMM) بود.

یونی سواپ به جای استفاده از سیستم سنتی مبتنی بر دفتر سفارش، به کاربران خود اجازه داد توکن‌های خود را در یک جفت معاملاتی خاص (مانند ETH/DAI) ذخیره کنند و در ازای آن از کارمزد معاملات استخر نقدینگی سهم دریافت کنند.

یونی سواپ 1، مبادله توکن‌ها را بین توکن‌های ERC-20 و اتر (ETH) تسهیل کرد. همچنین امکان مبادله بین دو توکن ERC-20 را فراهم کرد. فرآیند مبادله بین دو توکن ERC-20 شامل یک فرآیند دو مرحله ای است:

• توکن 1 ERC-20 را با اتر (ETH) تعویض کنید.
• اتر (ETH) را با ERC-20 Token 2 تعویض کنید.

این فرآیند ضروری بود زیرا قراردادهای هوشمند یونی سواپ 1 فقط از استخرهای نقدینگی مستقیم بین توکن‌های ERC-20 و اتر (ETH) پشتیبانی می‌کردند.

با وجود آن که یونی سواپ 1 در میان رقبا پیشرو بود، اما محدودیت‌هایی نیز داشت. محدودیت هایی مانند ناکارآمدی در الگوریتم قیمت‌گذاری که می‌توانست توسط آربیتراژورها مورد سوء استفاده قرار گیرد، و لغزش زیاد برای معاملات با حجم بالا.

یونی سواپ 2

در واکنش به چالش های پیش روی یونی سواپ 1، یونی سواپ 2 در ماه می 2020 راه اندازی شد. این به روز رسانی از پیشرفت های چشم گیری برخوردار بود. یونی سواپ 2 مدل AMM خود را طوری تنظیم کرد که شامل مبادله مستقیم توکن به توکن باشد که منجر به انحراف قیمت کمتر (slippage) و بهبود کارایی سرمایه شد.

علاوه بر این، این ورژن با معرفی قابلیت سوآپ‌های آنی، به کاربران اجازه می‌داد تا به اندازه نیازشان از یک استخر نقدینگی وام دریافت کنند. کاربران سپس باید مبلغ دریافتی به اضافه کارمزد را در همان تراکنش برگردانند.در نتیجه کاربران با استفاده از این قابلیت برای آربیتراژگیری و کشت سود (yield farming) دیگر نیازی به سرمایه اولیه نداشتند.

یونی سواپ 2 همچنین مفهوم قیمت‌ میانگین وزنی زمانی (TWAP) را معرفی کرد. این قابلیت که استفاده مطمئن از قیمت‌های یونی سواپ را برای سایر برنامه‌های غیرمتمرکز آسان‌تر کرد.

یونی سواپ 3

یونی سواپ 3 در ماه می 2021 راه اندازی شد. این ورژن به رسیدگی به مسائل مربوط به کارایی سرمایه و نقدینگی متمرکز، متمرکز بود. در یونی سواپ 3، ارائه‌دهندگان نقدینگی میتوانستند محدوده‌ قیمتی خاصی را تامین کنند. در نتیجه هرچه کاربر سرمایه بیشتری دریافت کند، کارمزد بیشتری نیز میپردازد.

یونی سواپ 3 همچنین سه سطح کارمزد (0.05٪، 0.30٪ و 1.00٪) را برای تطبیق بهتر سطوح مختلف ریسک و حجم معاملات معرفی کرد.

همچنین بخوانید : استاندارد ERC-1155 چیست؟ و چگونه کار میکند؟

نقدینگی غیرقابل تعویض (NFL) یکی دیگر از ویژگی های جدید است که به ارائه دهندگان نقدینگی اجازه می دهد NFT هایی را دریافت کنند که نشان دهنده سهم آنها در استخرهای نقدینگی است و به کاربران این امکان را می دهد که پوژیشن های نقدینگی خود را بدون تأثیر بر دارایی های اساسی در استخر معامله، فروش یا انتقال دهند.

یکی دیگر از ویژگی های قابل توجه یونی سواپ 3 ادغام آن با راه حل لایه 2 اتریوم، یعنی Optimism است که هدف آن کاهش هزینه تراکنش ها و بهبود مقیاس پذیری پلت فرم است.

یونی سواپ 4 چه قابلیت جدیدی دارد؟

هوک

یونی سواپ 4 با معرفی قابلیت «هوک» به توسعه دهندگان اجازه میدهد استخرهای نقدینگی خود را سفارشی‌سازی کنند. هوک (hooks) به قراردادهایی گفته میشود که در نقاط مختلف چرخه حیات یک استخر نقدینگی اجرا می‌شود.

برای درک بهتر «هوک»، مهم است که بدانیم هر استخر نقدینگی یک چرخه حیاتی از زمان ایجاد، تا افزودن نقدینگی، حذف یا تعدیل دارد. به عنوان مثال، «هوک» را می‌توان اضافه کرد تا به استخرهای نقدینگی اجازه دهد از کارمزدهای فعال پشتیبانی کنند، سفارش‌های محدود درون زنجیره‌ای را اضافه کنند یا به‌عنوان یک بازارساز میانگین وزن‌دار زمانی (TWAMM) عمل کنند تا سفارش‌های بزرگ را در طول زمان پخش کنند تا تأثیر قیمت را به حداقل برسانند.

قرارداد سینگلتون

در یونی سواپ 3، برای هر استخر نقدینگی قرارداد جدیدی ایجاد میشد. از این رو، ایجاد استخر جدید و انجام مبادلات بین چند استخر یک فرایند بسیار گران در می‎‌آمد. اما اکنون با قابلیت جدید یونی سواپ 4 به نام قرارداد سینگلتون، میتوان همه استخرها را در یک قرارداد واحد گنجاند. این امر میزان کارمزد پرداختی را کاهش میدهد زیرا برای سوآپ کردن دیگر نیازی نیست توکن ها را بین استخرهای قراردادهای مختلف انتقال داد. بر اساس تخمین یونی سواپ، یونی سواپ 4 می تواند هزینه های مربوط به کارمزد ایجاد استخر را تا 99 درصد کاهش دهد.

سیستم حسابداری فلش

یکی دیگر از قابلیت های جدید یونی سواپ 4 ، به نام حسابداری فلش (flash accountin) است. در نسخه‌های قبلی یونی سواپ، هر عملیاتی مانند سوآپ توکن یا افزودن نقدینگی به یک استخر با انتقال توکن‌ها به پایان می‌رسید. در یونی سواپ 4، نقل و انتقالات خارجی فقط در انتها انجام می شود که عملیات استخر را ساده کرده و هزینه ها را کاهش می دهد.

سینگلتون و حسابداری فلش فرایند انتقال توکن در چند استخر را کارآمدتر و مقرون به صرفه تر می کند. با توجه به اینکه معرفی «هوک» باعث افزایش تعداد استخرهای نقدینگی می‌شود، این مزیت بسیار مفید است.

اتر بومی

یونی سواپ4 از اتر بومی پشتبانی میکند. از طریق معرفی حسابداری تک و فلش، یونی سواپ4 امکان داد و ستد جفت‌های WETH و ETH را فراهم می‌کند. این امر به نفع کاربران است زیرا انتقال ETH بومی (21k کارمزد) تقریباً نصف کارمزد انتقال ERC-20 (40k گاز) است.

محدودیت های یونی سواپ 4 چیست؟

جمع آوری کارمزد

یونی سواپ 4 دارای دو مکانیسم کارمزد حاکمیتی جداگانه است: کارمزد مبادله و کارمزد برداشت، که هر کدام مکانیسم های متفاوتی دارند. مشابه یونی سواپ 3، حاکمیت یونی سواپ (دارندگان توکن Uniswap DAO و UNI) می‌تواند درصد محدودی از هزینه مبادله را در یک استخر خاص دریافت کند.

در یونی سواپ 4، اگر «هوک» در ابتدا کارمزد برداشت را برای یک استخر فعال کنند، حاکمیت این توانایی را دارد که درصد محدودی از کارمزد برداشت را بگیرد.

مجوز استفاده محدود

یونی سواپ 4 قرار است تحت مجوز منبع تجاری Business Source 1.1 منتشر شود و مجوز استفاده از کد منبع یونی سواپ 4 تا چهار سال دیگر منقضی میشود. پس از انقضا، مجوز عمومی معمولی (GPL) تبدیل می شود. این امر مورد انتقاد برخی از اعضای انجمن قرار گرفته و به گفته آنها آخرین نسخه یونی سواپ دیگر منبع باز نیست.

ترجمه شده توسط نیپوتو

برای خرید و فروش لایت کوین به مارکت نیپوتو مراجعه نمایید