در شهرهایی مثل نایروبی و لاگوس، استیبل‌کوین‌هایی مانند USDT و USDC تبدیل به ابزاری روزمره برای پس‌انداز، پرداخت و تجارت شده‌اند. این دارایی‌های دیجیتال نه‌تنها به مردم کمک می‌کنند ارزش پول خود را در برابر تورم و نوسانات ارزی حفظ کنند، بلکه هزینه‌های بالای حواله و انتقال پول را هم کاهش می‌دهند.

نکات کلیدی

• استیبل‌کوین‌ها حالا ابزار روزانه برای پس‌انداز، پرداخت و تجارت در شرق و غرب آفریقا هستند.
• تورم، نوسانات ارزی و هزینه بالای حواله‌ها اصلی‌ترین دلایل پذیرش این دارایی‌ها محسوب می‌شوند.
• اتصال به کیف‌پول‌های موبایلی مثل M-Pesa باعث شده استفاده از استیبل‌کوین‌ها ساده و آشنا باشد.
• همچنان ریسک‌هایی مانند ذخایر پشتوانه، کلاهبرداری‌ها و تغییرات قانونی وجود دارد.

تنها در فاصله جولای ۲۰۲۳ تا ژوئن ۲۰۲۴، نیجریه نزدیک به ۲۲ میلیارد دلار تراکنش استیبل‌کوین پردازش کرده است؛ بیشترین حجم در آفریقای سیاه.

در این رابطه بخوانید‌ : همه چیز در خصوص بارن بریج + پیش‌بینی قیمت

چرا استیبل‌کوین‌ها به‌صرفه‌ترند؟

ارسال پول به آفریقا از مسیرهای سنتی هنوز گران تمام می‌شود. طبق داده‌های بانک جهانی، میانگین کارمزد حواله در سه‌ماهه سوم ۲۰۲۴ معادل ۸.۴۵٪ بوده، در حالی‌که اپراتورهای دیجیتال توانسته‌اند این رقم را به حدود ۴٪ کاهش دهند.

گزینه انتقال با استیبل‌کوین و استفاده از سرویس‌های نقدشوندگی محلی، این هزینه‌ها را باز هم پایین می‌آورد. مخصوصاً برای حواله‌های بین ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ دلار که ستون اصلی تأمین مالی خانواده‌ها و کسب‌وکارهای کوچک محسوب می‌شوند.

فشارهای کلان اقتصادی

• در نیجریه، با وجود کاهش نسبی تورم، شاخص قیمت مصرف‌کننده در ژوئیه ۲۰۲۵ روی ۲۱.۸۸٪ باقی مانده و قدرت خرید مردم را کاهش داده است.
• اصلاحات ارزی از ۲۰۲۳ تاکنون، با چندین کاهش ارزش نایرا، نوسانات کوتاه‌مدت را برای خانوارها و واردکنندگان شدیدتر کرده است.
• در کنیا، تورم در اوت ۲۰۲۵ به ۴.۵٪ رسید و نوسانات شیلینگ همچنان تقاضا برای دلار را در میان تاجران بالا نگه داشته است.
• در همین حال، آفریقای سیاه گران‌ترین مسیر حواله در جهان را دارد؛ جایی که هزینه انتقال پول بسیار فراتر از هدف ۳٪ سازمان ملل قرار دارد.

این شرایط باعث شده استیبل‌کوین‌ها برای فریلنسرها، تاجران و کسب‌وکارهای کوچک یک انتخاب مناسب باشند.

اقتصاد استیبل‌کوین‌ها؛ دلار دیجیتال در خدمت مردم

برای افرادی که درآمد دلاری دارند یا در محیطی با ارز ضعیف زندگی می‌کنند، استیبل‌کوین‌ها مانند دلار دیجیتال عمل می‌کنند.

مزایا:

• تراکنش ۲۴ ساعته و بدون محدودیت بانکی
• کارمزد کمتر نسبت به خدمات سنتی انتقال پول
• سرعت بالا و نقدشوندگی آسان در کیف پول‌های موبایلی

داده‌های Chainalysis نشان می‌دهد استیبل‌کوین‌ها اکنون بزرگ‌ترین سهم از فعالیت روزانه کریپتو در آفریقا را تشکیل می‌دهند.

• در نیجریه، فقط در سه‌ماهه اول ۲۰۲۴، تراکنش‌های زیر ۱ میلیون دلار عمدتاً با استیبل‌کوین‌ها انجام شده و مجموعاً نزدیک به ۳ میلیارد دلار بوده است.
• در سطح منطقه، استیبل‌کوین‌ها حدود ۴۰ تا ۴۳ درصد از کل حجم بازار کریپتو را در اختیار دارند.

استیبل‌کوین‌هایی مثل USDT و USDC همچنان پرکاربردترین گزینه‌ها برای مردم آفریقا هستند. در جایی که هزینه تراکنش‌ها رفتار کاربران را تعیین می‌کند، شبکه ترون (Tron) به‌دلیل کارمزد پایین به پرطرفدارترین مسیر انتقال USDT تا میانه ۲۰۲۵ تبدیل شد. مردم به سراغ گزینه‌ای می‌روند که ارزان‌تر و مطمئن‌تر باشد.

مسیرهای ورود و خروج و P2P

در کنیا و نیجریه، بیشتر افراد USDT یا USDC را از طریق فین‌تک‌های قانونی یا بازارهای همتا‌به‌همتا (P2P) به دست می‌آورند و سپس از طریق بانک‌ها یا کیف پول‌های موبایلی نقد می‌کنند.

Yellow Card، که در حدود ۲۰ کشور آفریقایی فعال است، تقریباً همه تراکنش‌های خود را با USDT انجام می‌دهد. سرویس Yellow Pay کاربران را در مرزها به هم متصل کرده و نقدشوندگی محلی (از جمله موبایل‌مانی) را پشتیبانی می‌کند. در حال حاضر، استیبل‌کوین‌ها ۹۹٪ فعالیت Yellow Card را تشکیل می‌دهند.

بریج موبایل‌مانی

در شرق آفریقا، ستون اصلی M-Pesa و کیف پول‌های موبایلی مشابه است. سرویس Kotani Pay امکان تبدیل و پرداخت مستقیم با استیبل‌کوین به M-Pesa را فراهم می‌کند.

همچنین بخوانید : کاردانو چیست و چه اهدافی را دنبال می کند؟

پایلوت Mercy Corps در کنیا با کمک Kotani، امکان پس‌انداز از USDC به M-Pesa را آزمایش کرد: دریافت USDC → تبدیل به شیلینگ → خرج کردن در همان کیف پول موبایلی.

فین‌تک‌های مقیاس‌پذیر

برخی شرکت‌ها کریپتو را پشت‌پرده نگه می‌دارند. برای مثال Chipper Cash از USDC برای انتقال آنی دلار در شبکه‌اش استفاده می‌کند و اخیراً فناوری Ripple را هم برای ورود سرمایه به ۹ بازار آفریقایی به‌کار گرفته است. برای کاربر نهایی، تجربه‌ای شبیه یک کیف پول آشنا اما سریع‌تر و ارزان‌تر است.

کاربرد روزمره

• پس‌انداز: تبدیل موجودی‌های خرد به دلار دیجیتال برای مقابله با تورم.
• حقوق و پروژه‌های فریلنسری: دریافت دستمزد در USDC و تبدیل فقط به اندازه نیاز به ارز محلی.
• تجارت و موجودی انبار: تسویه فاکتورها و پرداخت به تأمین‌کنندگان با استیبل‌کوین‌ها.
• حواله‌ها: انتقال استیبل‌کوین با گزینه‌های محلی که معمولاً ارزان‌تر از سرویس‌های سنتی است، به‌ویژه در حواله‌های ۲۰۰ تا ۱۰۰۰ دلاری.

📌 موبایل‌مانی در حال حاضر بیش از ۲ میلیارد حساب ثبت‌شده در جهان دارد و آفریقای سیاه مرکز اصلی این روند است.

تحولات قانونی و سیاست‌گذاری

نیجریه

• موضع قانون‌گذاران در سال‌های اخیر بارها تغییر کرده است: از ممنوعیت کامل، به اجازه محدود و سپس بازگشت به نظارت سخت‌گیرانه.
• در دسامبر ۲۰۲۳، بانک مرکزی نیجریه ممنوعیت بانکی را برداشت و به بانک‌ها اجازه داد حساب برای ارائه‌دهندگان خدمات دارایی مجازی (VASP) باز کنند.
• اما در ۲۰۲۴، دوباره فشارها افزایش یافت: بستن بازارهای P2P نایرا، برخورد با Binance و هشدار درباره قوانین جدید ضد فعالیت‌های غیرقانونی.
• در ژانویه ۲۰۲۵، سازمان بورس نیجریه چارچوب جدیدی ارائه کرد و قانون اوراق بهادار و سرمایه‌گذاری ۲۰۲۵ (ISA) روند ثبت و مجوز برای شرکت‌های کریپتویی را شفاف ساخت. انتظار می‌رود سخت‌گیری در زمینه مجوز، افشاگری و تبلیغات بیشتر شود.

کنیا

• قانون مالی ۲۰۲۳ یک مالیات ۳٪ بر دارایی‌های دیجیتال وضع کرد که در اواخر ۲۰۲۴ توسط دادگاه عالی تأیید شد.
• اما در میانه ۲۰۲۵، قانون مالی ۲۰۲۵ این مالیات را لغو کرد و به جای آن، عوارض ۱۰٪ بر کارمزد خدمات ارائه‌دهندگان دارایی دیجیتال اعمال شد.
• اکنون کاربران و شرکت‌ها باید علاوه بر این عوارض، مالیات‌های VAT/DST و الزامات گزارش‌دهی را هم دنبال کنند.

چالش‌های اصلی استیبل‌کوین‌ها

• پشتوانه و طرف مقابل: ارزش استیبل‌کوین‌ها وابسته به ذخایر و شیوه مدیریت آن‌هاست. نهادهایی مثل BIS و IMF هشدار داده‌اند که رشد سریع می‌تواند مشکلاتی مثل فروش اجباری ذخایر یا «دلاریزه شدن» و تضعیف کنترل پولی محلی را به همراه داشته باشد.
• شوک‌ اعتماد: رویداد از دست دادن برابری USDC در مارس ۲۰۲۳ نشان داد که بحران اعتماد چقدر سریع می‌تواند گسترش پیدا کند.
• شفافیت: گزارش‌های مستقل هنوز کمبود شفافیت و تمرکز بیش از حد بر صادرکنندگان اصلی را جزو نگرانی‌های اصلی می‌دانند.

آینده استیبل‌کوین‌ها در آفریقا؛ فرصت‌ها، ریسک‌ها و سیاست‌های جدید

استیبل‌کوین‌ها به بخشی جدانشدنی از زندگی مالی در نایروبی، لاگوس و دیگر شهرهای آفریقا تبدیل شده‌اند. با این حال، استفاده روزمره آن‌ها در کنار مزایا، چالش‌های عملیاتی و ریسک‌های قانونی هم دارد که مسیر آینده این دارایی‌ها را مشخص خواهد کرد.

ریسک‌ها

• کلاهبرداری در بازارهای P2P
• سرقت کیف پول‌های دیجیتال
• مشکلات بریج‌های پرداخت (Bridge Failures)
• دشواری در نقد کردن (Cash-out)

نمونه بارز آن در نیجریه رخ داد؛ سرکوب گسترده سال‌های ۲۰۲۴-۲۰۲۵ باعث مسدود شدن حساب‌ها و بلوکه شدن موجودی کاربران شد و نشان داد دسترسی به دارایی‌ها چقدر ناگهانی می‌تواند از بین برود.

سیاست‌ها و دغدغه‌های کلان

وابستگی بیش از حد به استیبل‌کوین‌های دلاری می‌تواند:

• روند دلاریزه شدن غیررسمی اقتصاد را سرعت ببخشد.
• پرداخت‌ها را به بیرون از کانال‌های بانکی تحت نظارت سوق دهد.

به همین دلیل، سیاست‌گذاران به دنبال:

• مجوزهای سخت‌گیرانه‌تر برای شرکت‌ها
• استانداردهای دقیق‌تر ذخایر پشتوانه
• افشای شفاف‌تر از سوی ناشران استیبل‌کوین‌ها هستند.

💬 در کنفرانس استیبل‌کوین ۲۰۲۵ لاگوس، مدیرکل سازمان بورس نیجریه، اموموتیمی آگاما، گفت:

«نیجریه برای پذیرش استیبل‌کوین‌ها آماده است، اما تحت شرایطی که از بازار ما محافظت کند و به مردم قدرت بیشتری بدهد.»

آینده‌ استیبل‌کوین‌ها در آفریقا

• استیبل‌کوین‌ها قرار نیست تورم را رفع کنند یا سیاست ارزی را بازنویسی کنند، اما واقعیت این است که پس‌انداز، دریافت حقوق و انتقال پول بین‌المللی را برای میلیون‌ها نفر سریع‌تر و ارزان‌تر کرده‌اند.
• ادغام با موبایل‌مانی دلیل اصلی کاربردی بودن این دارایی‌هاست.
• شرکت‌های فناوری استیبل‌کوین را به‌عنوان ابزار کاربرد روزانه معرفی می‌کنند، در حالی‌که نهادهای ناظر نگران دلاریزه شدن و ثبات مالی هستند.

مسیر پیش‌رو؛ شفافیت بیشتر و کریپتو در پشت‌صحنه

به نظر می‌رسد آینده شامل:

• افزایش الزامات افشاگری
• صدور مجوزهای سخت‌تر
• خدمات “کریپتو در پس‌زمینه” باشد؛ جایی که کاربر توکن‌ها را نمی‌بیند و تنها انتقال آنی و کم‌هزینه ارزش را تجربه می‌کند.

📌 جمع‌بندی:

استیبل‌کوین‌ها به ابزار مالی حیاتی در آفریقا تبدیل شده‌اند، اما آینده آن‌ها وابسته به تعادل میان نوآوری فین‌تکی و مقررات سخت‌گیرانه خواهد بود. مردم باید همچنان هزینه‌ها را پایین نگه دارند، از ارائه‌دهندگان معتبر استفاده کنند و قوانین جدید را دنبال کنند تا از این ابزارها به‌صورت امن بهره ببرند.

ترجمه شده توسط مجله خبری نیپوتو