لیکویید شدن دارایی به چه معناست؟

لیکویید شدن (Liquidation)، به فروش بخشی یا تمام وثیقه وام گیرنده برای بازپرداخت وجوه قرض گرفته شده از یک پلت فرم یا پروتکل است. این فرایند زمانی که قیمت وثیقه از آستانه لیکویید شدن پایین می‌آید، (که به عنوان قیمت لیکویید شدن نیز شناخته می‌شود)، به طور خودکار آغاز می‌شود. لیکویید شدن، زمانی که قیمت دارایی های دیجیتال وثیقه شده به شدت کاهش می یابد، از وام دهندگان (مانند پلتفرم ها، پروتکل ها و صرافی ها) در مقابل ضرر و زیان محافظت می کند. در کریپتو، دو حالت وجود دارد که لیکویید شدن اتفاق می‌افتد:

1. قرض دهی و وام دهی دیفای
2. معاملات مارجین ارزدیجیتال

لیکویید شدن به ویژه در ارزهای دیجیتال به دلیل نوسانات ذاتی دارایی‌های کریپتو اتفاق می افتد و امری رایج است. در معاملات مارجین کریپتو، لیکویید شدن می تواند جزئی یا کلی باشد.

1. لیکویید شدن جزئی: به موقعیتی گفته میشود که، یک موقعیت معاملاتی در مراحل اولیه بسته می شود، و فقط جزئی از وثیقه کاربر نقد شود. یعنی تنها بخشی از وثیقه برای بازپرداخت وجوه قرض‌گرفته شده استفاده می‌شود، در حالی که مابقی همچنان برای تضمین موقعیت وام استفاده میشوند.
2. لیکویید شدن کامل: به موقعیتی گفته میشود که، یک موقعیت معاملاتی به طور کامل بسته می شود و تمام وثیقه قرض گیرنده برای بازپرداخت وام استفاده می شود.

لیکویید شدن چه زمانی اتفاق می افتد؟

در این بخش در مورد دو موقعیتی که لیکوییدشدن ارزهای دیجیتال رخ می‌دهد، بحث خواهیم کرد.

در این رابطه بخوانید‌ : هوش مصنوعی (Artificial Intelligence) چیست؟

انحلال در وام دهی و استقراض

یکی از تفاوت‌های اصلی که DeFi را از سیستم‌های مالی سنتی (TradFi) متمایز می‌کند، دموکراتیک کردن خدمات مالی است. DeFi برای تعیین اینکه کاربران می توانند وجوه قرض کند یا خیر، هیچ سیستمی برای شناسایی مشتری (KYC) یا امتیاز اعتباری ندارد. در عوض، با وثیقه مضاعفی که کاربر برای وام خود میگذارد تعیین میشود. پروتکل های وام دهی و استقراض مانند Aave و Compound Finance پر طرفدار ترین پلتفرمی هستند در فضای DeFi استفاده میشوند.

لیکویید شدن با وام بیش از حد وثیقه چگونه اتفاق می افتد؟

در این روش، وام گیرندگان مقدار معینی ارز دیجیتال را به عنوان وثیقه برای دریافت وام، سپرده گذاری میکنند. مقدار ارزش وثیقه باید بیشتر از وام درخواستی باشد. زمانی که ارزش دارایی وام گرفته شده از ارزش وثیقه بیشتر شود، قراردادهای هوشمند DeFi به طور خودکار دارایی‌های وثیقه‌ شده وام گیرندگان را برای پوشش بدهی می‌فروشند. پروتکل‌ها بعد از لیکویید شدن حساب وام گیرندگان وثیقه آنها را با تخفیف به نقدکننده ها (liquidators) میفروشند و درآمد حاصل از آن را برای بازپرداخت بدهی‌های وام‌گیرندگان استفاده می‌کنند.

با این حال، این موضوع گاهی باعث میشود نقد کنندگان بر سر دارایی های تخفیف خورده باید دیگر رقابت کنند و با پرداخت کارمزد گس بیشتر بخواهد دارایی را دریافت کنند. در این شرایط، ولیدیتور یا ماینر میتواند تصمیم بگیرد کدام تراکنش برای آن سود بیشتری دارد و آن را زودتر تایید کند (حداکثر ارزش قابل استخراج (MEV)).

 نمونه ای از لیکویید شدن در دیفای

با فرض اینکه توکن XXX دو دلار ارزش داشته باشد و فاکتور وثیقه آن 50٪ باشد:

1. وثیقه 50 درصدی به این معنی است که کاربر می تواند تا 50 درصد از ارزش سپرده خود را وام بگیرد.
2. با استفاده از پروتکل X، کاربر 100 تتر (USDC)، به ارزش 100 دلار، با وثیقه 100 XXX، به ارزش 200 دلار وام می گیرد.
3. قیمت XXX ناگهان از 2 دلار به 1 دلار کاهش می یابد.
4. کاربر 100 تتر با وثیقه به ارزش 100 دلار وام می گیرد و دیگر فاکتور 50% وثیقه را برآورده نمی کند.
5. پروتکل X وثیقه 100 XXX کاربر را با تخفیف میفروشد می کند و سایر کاربران میتوانند توکن XXX را به جای 1 دلار با 0.80 دلار بخرند.

توجه به این نکته مهم است که موارد لیکویید شدن در پروتکل های وام دهی DeFi را به طور خلاصه شرح داده است. هر پروتکل، مکانیزم منحصر به فردی دارد و شما باید در مورد آن تحقیق کنید و قبل از استفاده خطرات موجود را بررسی کنید.

لیکویید شدن در معامله مارجین ارزدیجیتال

معاملات مارجین یک ابزار مالی است که معمولاً کاربران DeFi برای افزایش حجم موقعیت معاملاتی و قدرت خرید خود از طریق اهرم استفاده می‌کنند. معاملات مارجین به کاربران اجازه می دهد پتانسیل درآمد خود را افزایش دهند، اما خطر ضرر آنها را با همان ضریب اعمال شده از طریق اهرم افزایش می دهد. معاملات اهرمی کریپتو در صرافی های متمرکز (CEX) مانند Binance و Bybit و صرافی های غیرمتمرکز (DEX) مانند GMX و dYdX در دسترس است.

پلتفرم‌های معاملاتی مارجین کریپتو از کاربران می‌خواهند قبل از باز کردن یک موقعیت اهرمی، وثیقه خود را به عنوان مارجین اولیه سپرده‌گذاری کنند. اگر قیمت دارایی کاهش یابد و باعث شود ارزش وثیقه به زیر آستانه لیکویید شدن برسد، کاربران با هشدار بسته شدن معامله (margin call) مواجه خواهند شد. اگر نتوانند مارجین بیشتری برای حفظ موقعیت معاملاتی ارائه دهند، لیکویید شدن اجباری اتفاق می افتد و پلت فرم به طور خودکار موقعیت را می بندد. معمولا صرافی ها برای اینکه کاربران قبل از لیکویید شدن موقعیت های خود را ببندند، هزینه های لیکویید شدن را نیز اعمال می کنند که به عنوان لیکویید شدن داوطلبانه نیز شناخته می شود. پلتفرم‌ها یا پروتکل‌های مختلف ممکن است از نظر آستانه لیکویید شدن و مکانیسم‌های معاملاتی متفاوت باشند، بنابراین مهم است که قبل از استفاده از آنها نحوه عملکرد آنها را بررسی کنید.

نمونه ای از لیکویید شدن در معامله مارجین ارزدیجیتال

با فرض اینکه توکن XXXدو دلار ارزش دارد، باب یک موقعیت معاملاتی مارجین در صرافی x با مارجین اولیه 2000 دلار به ارزش 1000 XXX و اهرم 5× باز می کند.

1. باب 4000 XXX از صرافی X قرض می گیرد تا موقعیت خود را از 1000 به 5000 XXX افزایش دهد که در ابتدا 10،000 دلار ارزش داشت.
2. قیمت XXX از 2 دلار 20٪ کاهش می یابد و به 1.60 دلار میرسد. باب 2000 دلار معادل مارجین اولیه خود را از دست می دهد 100٪ پول خود را ضرر میکند.
3. اگر قیمت XXX بیشتر کاهش پیدا کند، زیان به وجوه قرض‌گرفته‌شده او می‌خورد.
4. صرافی X موقعیت معاملاتی باب را می بندد و نقد می کند تا از زیان بیشتر مربوط به سرمایه قرض گرفته شده او جلوگیری کند.
5. باب موقعیت معاملاتی مارجین و سرمایه اولیه 2000 دلاری خود را از دست می دهد.

چه گروهه هایی در این فرایند دخیل هستند؟

چندین طرف درگیر لیکویید شدن ارزهای دیجیتال هستند، خواه برای وام دهی و استقراض DeFi یا تجارت حاشیه ارزهای دیجیتال.

وام دهندگان

وام دهندگان DeFi با هدفک سب سود، نقدینگی یک استخر را فراهم می کنند. در مقایسه با بازارهای TradFi، پروتکل های DeFi به طور کلی نرخ بهره و پاداش بالاتری را ارائه می دهند. مکانیسم های لیکویید شدن در پروتکل های وام دهی برای جلوگیری از ضضر خود از نقد کنندگان برای فروش دارایی وثیقه شده استفاده می کنند.

وام گیرندگان

پروتکل های وام دهی قبل از اعطای وام، دارایی واگیرندگان را به عنوان وثیقه دریافت میکند. اگر ارزش وثیقه آنها کاهش یابد، وام گیرندگان یا باید آن را به ارزش آن اضافه کنند یا پلتفرم یا قراردادهای هوشمند به طور خودکار وثیقه آنها را نقد می کند. در معامله مارجین، کاربران یک هشدار بسته شدن معامله دریافت می کنند و موقعیت های آنها بسته می شود.

همچنین بخوانید : نیرو (NEIRO) چیست؟

نقد کنندگان

در وام دهی و استقراض DeFi، نقد کنندگان کاربرانی هستند که بدهی وام گیرندگانی که داراییشان لیکویید شده را پرداخت میکنند، و به حفظ دارایی پروتکل وام دهی و استقراض کمک میکنند. از طرفی پروتکل های وام دهی، دارایی وثیقه شده را با تخفیف به نقد کنندگان میفروشد و آنها را برای ادامه این کار تشویق میکند. به دلیل رقابت برای خرید ارزهای دیجیتال تخفیف خورده، بسیاری از نقد کنندگان از ربات ها برای کمک به آنها در “برنده شدن” تراکنش ها استفاده می کنند. در مورد معاملات مارجین، پلتفرم‌ها و صرافی‌ها نقش نقدکنندگان را بر عهده دارند.

 اگر وام گیرنده یک موسسه باشدچه اتفاقی می افتد؟

اگر وام گیرنده یک موسسه باشد، سهامداران بیشتری مانند مدیران، کارکنان و سهامداران شرکت و همچنین مشتریان یا کاربران سازمان تحت تأثیر لیکویید شدن قرار خواهند گرفت. موسسات اغلب از منابع متعدد وام می گیرند، بنابراین ممکن است همزمان در چندین پروتکل لیکویید شوند و با طلبکاران مختلف مواجه شوند.

علاوه بر این، بسته به حوزه قضایی که موسسه در آن واقع شده است، ممکن است مقامات نظارتی استرداد نیز برای اطمینان از روند قانونی در فرآیند لیکویید شدن شرکت کنند.

میتوان از لیکویید شدن جلوگیری کرد؟

لیکویید شدن یک خطر اصلی برای معامله گران کریپتو است، به ویژه بخطر ماهیت بی ثبات دارایی های کریپتو. با این حال، این ریسک را می توان با ریسک پذیری و به کارگیری استراتژی های مدیریت ریسک مرتبط در معاملات عادی و مارجین کاهش داد.

استراتژی های مدیریت ریسک

دستور توثف ضرر

توقف ضرر (stop loss)، یک دستور از پیش تعیین شده است و زمانی که قیمت در جهتی متفاوت با انتظارات معامله گر حرکت کند، به طور خودکار یک موقعیت خرید یا فروش را می بندد. معامله گران می توانند سه نوع دستور توقف ضرر را در استراتژی مدیریت ریسک خود در نظر بگیرند.

1. دستور توقف خرید/فروش: دستورهای توقف خرید/فروش ابتدایی ترین نوع دستور توقف ضرر هستند.
   توقف خرید: زمانی که قیمت از سطح مشخصی بالاتر می رود، یک موقعیت کوتاه را می بندد
   توقف فروش: زمانی که قیمت به زیر یک سطح مشخص کاهش می یابد، یک موقعیت خرید را می بندد
2. دستور توقف ضرر: دستورات توقف ضرر، به معامله‌گران اجازه می‌دهند حداکثر ضرر خود را بر حسب درصد یا مقدار ثابت تعیین کنند. یعنی، قیمت توقف همراه با قیمت دارایی حرکت می کند و برای دارایی های پر نوسان، استراتژی مناسب تری است.
3. دستور استاپ لیمیت یا سفارش با حد ضرر: دستور استاپ لیمیت (stop-limit)، ترکیبی از یک دستور توقف و یک سفارش با حد ضرر است. به محض اینکه قیمت بر اساس محدودیت و بازه زمانی مشخص شده معامله گر نامطلوب شود، سفارش متوقف می شود. این امر به معامله‌گران در کنترل زمان تکمیل سفارش‌هایشان کمک میکند. پس از شروع توقف قیمت، سفارش حد ضرر اعمال می شود تا اطمینان حاصل شود که سفارش فقط با قیمتی برابر یا بهتر از حداقل قیمت تعیین شده تکمیل می شود. این استراتژی به ویژه برای پوشش ریسک در برابر افزایش ناگهانی قیمت دارایی های بی ثبات مانند ارزهای دیجیتال مفید است.

ترجمه شده توسط مجله خبری نیپوتو

برای خرید و فروش اتریوم به مارکت نیپوتو مراجعه کنید