در امور مالی، ریسک طرف مقابل یعنی چقدر احتمال دارد طرف مقابل یک قرارداد، در تعهدات خود کوتاهی کند. انواع مختلفی از ریسک طرف مقابل در قراردادهای مالی وجود دارد. بیت کوین به طور موثر ریسک طرف مقابل را برطرف می کند، اما سایر بخش های تجارت ارزهای دیجیتال، مانند صرافی ها، در معرض خطر طرف مقابل هستند.

نمونه ای از ریسک طرف مقابل

وقتی یک بانک به یکی از مشتریان خود وام می دهد، بانک ریسک طرف مقابل را می پذیرد. به هر حال، این خطر وجود دارد که مشتری آنها نتواند وام را بازپرداخت کند. برعکس این شرایط نیز امکان دارد. هنگامی که یک مشتری در یک بانک سپرده گذاری می کند، ریسک طرف مقابل را می پذیرد، زیرا ممکن است بانک ورشکست شود و پول مشتری را از دست بدهد (اگرچه مواردی مانند بیمه FDIC برای محدود کردن این خطر در نظر گرفته شده است).

در این رابطه بخوانید‌ : پولبک (Pullback) چیست؟ : استفاده از آن در معاملات

انواع مختلفی از ریسک طرف مقابل در سرمایه گذاری دارایی هایی مانند اوراق قرضه شرکتی و سایر اشکال اوراق قرضه وجود دارد. بازده مرتبط با اوراق قرضه معمولاً سنجشی برای ریسک مرتبط با آن اوراق است. ریسک بیشتر منجر به بازده بیشتر و صرف ریسک بیشتری می شود.

بیت کوین راه حلی برای ریسک طرف مقابل

بیت کوین (btc) به عنوان راه حلی برای مشکلات مربوط به ریسک طرف مقابل در پول دیجیتال به وجود آمد.

در وایت پیپر اصلی بیت کوین آمده است: «تجارت اینترنتی برای پردازش پرداخت‌های الکترونیکی به طور انحصاری به مؤسسات مالی شخاص ثالث متکی است». در حالی که این سیستم برای اکثر تراکنش ها به اندازه کافی خوب کار می کند، همچنان از ضعف های ذاتی مدل مبتنی بر اعتماد رنج می برد.

قبل از بیت کوین، پول نقد دیجیتالی وجود نداشت. تنها ممکن بود از طریق یک موسسه مالی شخص ثالث توکن های IOU (سند غیر رسمی تایید بدهی) را در ازای دلار یا سایر ارزهای فیات ذخیره کرد. قانونگذاری های سراسر جهان این موسسات مالی شخص ثالث را تحت نظر داشتند و میتوانستند پول افراد یا نهادهایی که نزد این اشخاص ثالث نگهداری می‌شد را توقیف کنند یا از ارسال آن به یک مقصد دیگر جلوگیری کنند.

اعتقاد بر این است که به وسیله بیت کوین هیچ ریسک طرف مقابلی، سیستم پولی دیجیتال را تحدید نمیکند. هنگامی که کاربران بیت کوین را در کیف پول خود در لایه شبکه پایه ذخیره می کنند، شخص ثالثی وجود ندارد که بتواند بیت کوین کاربر را مصادره کند یا تراکنش های آنها را متوقف کند.

اتفاقات مربوط به ریسک طرف مقابل

تعهدشکنی های ناشی از محاسبات نادرست ریسک طرف مقابل در طول تاریخ مالی بسیار رایج است. در ادامه دو نمونه از آنها را بررسی میکنیم.

سوء مدیریت ریسک های احتمالی مرتبط با وثیقه تعهدات بدهی (CDOs)، عامل اصلی رکود بزرگ سال 2007 تا 2009 بود. به طور خلاصه، وام‌های مسکن با مقدار ریسک متفاوت به CDO هایی تبدیل شدند که توسط آژانس‌های رتبه‌بندی مختلف امتیاز بالایی دریافت کردند. این موضوع تطابق بین دارایی های اساسی و سطح ریسک طرف مقابل مرتبط با آن دارایی ها را به هم زد. بانک ها به شدت در برابر این CDO ها آسیب پذیر بودند، بنابراین زمانی که وام گیرندگان وام مسکن به تعهدات خود عمل نکردند، بانک ها در موقعیت بدی قرار گرفتند. این امر منجر به فروپاشی شدید اقتصاد شد.

در سال 1944، کنفرانس برتون وودز زمینه را برای تبدیل دلار آمریکا به اندوخته ارزی اصلی در جهان، فراهم کرد. در طول کنفرانس، ایالات متحده قول داد که همیشه به سایر کشورها اجازه دهد در ازای 35 دلار، یک اونس طلا بازخرید کنند. در طول چند دهه بعد، ایالات متحده نسبت به طلای خود دلارهای بسیار بیشتری چاپ کرد. اگر هر کشور تلاش میکرد به طور همزمان در ازای دلارهای خود طلا دریافت کند، ایالات متحده نمی توانست به هر کشور مقدار مناسب طلا در ازای 35 دلار ارائه دهد. به همین دلیل است که در سال 1971، ریچارد نیکسون، رئیس جمهور ایالات متحده، این شرایط را حذف کرد و دیگر به کشورها اجازه نداد با نرخ توافق شده قبلی دلارهای خود را با طلا مبادله کنند. خطر طرف مقابل که در سیستم برتون وودز وجود داشت این بود که ایالات متحده به بخشی از توافقنامه خود عمل نکند (اجازه معوضه یک اونس طلا در ازای 35 دلار) و در نهایت ایالات متحده تعهدات خود را نپذیرفت.

ریسک طرف مقابل در کریپتو کارنسی

همچنین بخوانید : متادیتا (metadata) در تراکنش های بلاک چین چیست؟

طولی نکشید که انواع مختلفی از ریسک طرف مقابل به اکوسیستم بیت کوین وارد شد، که بارزترین مثال آن صرافی های متمرکز هستند که همان ابتدا به کاربران امکان دسترسی به بیت کوین را می دهد. هنگامی که کاربران بیت کوین خود را به یک متولی مانند صرافی تحویل می دهند، ریسک طرف مقابل مجدداً به سیستم وارد می شود. برخی از نمونه‌های این خطرات عبارتند از هک شدن، از دست دادن بیت‌کوین کاربران، یا مواجه شدن با مسائل دیگری که باعث می‌شود صرافی نتواند تعهدات خود را اجرا کند و بیت‌کوین کاربران را به طور کامل تحویل دهد.

نمونه های زیادی از فروپاشی صرافی بیت کوین در طول سال ها وجود داشته است که صرافی Mt. Gox برجسته ترین نمونه آن است.

اخیراً، اصلاحاتی برای کاهش ریسک طرف مقابل صرافی ها انجام شده است. قراردادهای هوشمند مانند آنچه در شبکه لایتنینگ و پروتکل آرون یافت می‌شود، می‌تواند برای کاهش ریسک طرف مقابل کاربران هنگام معامله در صرافی‌ها استفاده شود. این نوع اقدامات باعث میشود صرافی ها از حالت متولی به حالت غیر حضانتی تغییر کنند. همچنین صرافی های غیرمتمرکزی مانند Bisq وجود دارد که این مشکل را حل می کند.

طبق استدلال برخی افراد، ماینرها نیز یکی از عوامل ریسک طرف مقابل برای کاربران بیت کوین هستند، که این امر تا حدی درست است. ماینرها توانایی توقف پرداخت ها یا سفارش مجدد تاریخ تراکنش را دارند. با این حال، سیستم بیت کوین به گونه ای راه اندازی شده است که ماینرها را تشویق می کند که به این روش عمل نکنند. ماینرهایی که طبق دستورالعمل بیت کوین عمل نکنند تنبیه میشوند و درآمدشان قطع میشود.

به عنوان آخرین نکته در مورد ریسک طرف مقابل در بیت کوین، جالب است اشاره کنیم که مواردی وجود داشته است که صنعت کریپتوکارنسی ریسک طرف مقابل را برای موسسات در سیستم مالی سنتی افزایش داده است. به عنوان مثال، صادرکنندگان کارت اعتباری در سال 2017 خرید بیت کوین و سایر دارایی های کریپتوی از طریق کارت های اعتباری محدود شدند زیرا تصور میشد که ریسک طرف مقابل آن بسیار زیاد است.

ریسک طرف مقابل در قرارداد های هوشمند و دیفای

همانطور که اشاره کردیم، قراردادهای هوشمند پیشرفته تر برخی از موارد اصلی در اکوسیستم بیت کوین که همچنان دارای ریسک طرف مقابل هستند را حذف میکند. پلتفرم‌های مختلفی در طول سال‌ها بر روی این نوع قراردادهای هوشمند متمرکز شده‌اند که یکی از آنها «Counterparty» نامیده می‌شود.

تمرکز این شبکه‌های ارزهای دیجیتال بر این است تا عملکردهای سیستم مالی سنتی را با گزینه های غیرمتمرکز جایگزین کنند. این امر به عنوان جنبش مالی غیرمتمرکز (DeFi) شناخته می شود.

برخی از سیستم‌های DeFi، مانند شبکه لایتنینگ بیت‌کوین و صرافی‌های غیرمتمرکز مختلف می‌توانند به کاهش ریسک طرف مقابل کمک کنند. اما برخی از برنامه‌های DeFi مانند آن‌هایی که به استفاده از اوراکل متکی هستند، نوعی از ریسک طرف مقابل موجود در سیستم مالی سنتی را به دنیای ارزهای دیجیتال وارد میکنند.

برخی از برنامه های DeFi که به استفاده از اوراکل ها متکی هستند از جمله استیبل کوین ها و پروتکل های شرط بندی، غیرمتمرکز هستند. مشکل اصلی این برنامه‌ها این است که شبکه‌های ارزهای دیجیتال هیچ دانشی از دنیای خارج ندارند، بنابراین اگر کسی بخواهد یک قرارداد هوشمند ایجاد کند که مقداری بیت‌کوین یا اتر را به دارایی پایداری مانند دلار آمریکا متصل کند، بلاک چین نیاز دارد به آن داده ها دسترسی داشته باشد. در این مقطع اوراکل وارد عمل می شود.

اوراکل ها برای اطلاع رسانی به بلاک چین در مورد مواردی مانند نرخ فعلی مبادله BTC/USD، نتیجه آخرین انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده و اینکه چه کسی در بازی بسکتبال شب گذشته NBA برنده شد، استفاده می شود. بدیهی است که این اوراکل ممکن است خراب یا هک شود و منجر به اضافه شدن اطلاعات اشتباه به بلاک چین شود. تلاش‌های زیادی برای کاهش ریسک‌های طرف مقابل در اوراکل‌ها انجام شده است، اما مشخص نیست که آیا راه‌حلی پیدا می‌شود که باعث شود مردم هنگام سپردن مقادیر زیادی پول به این سیستم‌های اوراکل احساس راحتی کنند یا خیر.

بدیهی است که بیت کوینی که در یک قرارداد هوشمند به یک دارایی واقعی پگ شده است، نسبت به بیت کوینی که به در یک کیف پول شخصی ذخیره می شود، با ریسک طرف مقابل بیشتری مواجه است.

ترجمه شده توسط مجله خبری نیپوتو

برای خرید و فروش کاردانو به مارکت نیپوتو مراجعه کنید.